مدارک برای اجرا گذاشتن مهریه

برای به اجرا گذاشتن مهریه، مجموعه ای از مدارک هویتی و اسناد رسمی، در کنار آگاهی از مسیرهای قانونی، ضروری است. سند ازدواج، شناسنامه و کارت ملی از جمله مهم ترین مدارکی هستند که برای شروع فرآیند مطالبه مهریه، چه از طریق اداره ثبت اسناد رسمی و چه از طریق دادگاه خانواده، به آن ها نیاز خواهید داشت.

مهریه، به عنوان یکی از حقوق شرعی و قانونی زن در نظام حقوقی ایران، نقشی حیاتی در تأمین آتیه و احترام به جایگاه او در زندگی مشترک و پس از آن ایفا می کند. این حق، از لحظه جاری شدن صیغه عقد نکاح، به زن تعلق می گیرد و او می تواند هر زمان که بخواهد، چه در طول زندگی زناشویی و چه در زمان جدایی، آن را از همسر خود مطالبه کند. اما گام نهادن در این مسیر قانونی، نیازمند شناخت دقیق فرآیندها، آگاهی از الزامات حقوقی و از همه مهم تر، در اختیار داشتن مدارک مورد نیاز است. تصور کنید در ابتدای این مسیر قرار دارید؛ دانش کافی درباره مدارک لازم می تواند مانند یک نقشه راه عمل کند و از سردرگمی ها، اتلاف وقت و مواجهه با موانع غیرضروری جلوگیری کند. این مقاله با هدف روشن کردن تمامی جنبه های مربوط به مدارک مورد نیاز برای اجرای مهریه، شما را گام به گام در این فرآیند همراهی می کند تا با اطمینان خاطر بیشتری اقدام کنید.

درک مبانی اجرای مهریه: پیش نیاز جمع آوری مدارک

پیش از آنکه به سراغ لیست مدارک برویم، لازم است درکی عمیق از ماهیت مهریه و مسیرهای قانونی مطالبه آن پیدا کنیم. این درک پایه، به شما کمک می کند تا با دیدی بازتر، مدارک مورد نیاز را جمع آوری کرده و در مسیر درست قدم بگذارید.

مهریه چیست؟ آشنایی با انواع و مفاهیم کلیدی

مهریه، مالی است که مرد در زمان عقد نکاح به زن می پردازد یا متعهد به پرداخت آن می شود. این حق، تضمینی برای زن است و در قوانین و شرع، جایگاه ویژه ای دارد. مهریه می تواند شامل سکه، ملک، پول نقد، یا هر مال با ارزش دیگری باشد که طرفین بر آن توافق کرده اند.

مهریه عندالمطالبه: حق بلامنازع

مهریه عندالمطالبه به مهریه ای گفته می شود که زن، به محض وقوع عقد و بدون هیچ قید و شرطی، می تواند آن را از مرد مطالبه کند. در این نوع مهریه، توانایی مالی مرد برای پرداخت، در زمان مطالبه، تأثیری در حقانیت زن ندارد. زن حتی اگر تمکین نکرده باشد، می تواند تمام مهریه عندالمطالبه خود را به اجرا بگذارد. تنها در یک حالت خاص، اگر زن تقاضای طلاق کند و باکره باشد، مستحق نصف مهریه تعیین شده خواهد بود.

مهریه عندالاستطاعه: با شرط توانایی مالی

در مقابل مهریه عندالمطالبه، مهریه عندالاستطاعه قرار دارد. این نوع مهریه، همان طور که از نامش پیداست، زمانی به زن تعلق می گیرد که بتواند ثابت کند مرد، توانایی مالی لازم برای پرداخت آن را دارد. در واقع، اثبات تمکن مالی مرد، شرط اصلی برای مطالبه و وصول مهریه عندالاستطاعه است. این تفاوت جوهری، در مسیرهای قانونی و مدارک مورد نیاز برای مطالبه هر یک، نقش مهمی ایفا می کند.

دلایل متعددی می تواند زن را به سمت مطالبه مهریه سوق دهد؛ گاهی این اقدام در زمان طلاق صورت می گیرد تا زن از حق قانونی خود بهره مند شود. گاهی نیز در طول زندگی مشترک، برای تأمین آتیه، فشار بر زوج یا به هر دلیل موجه دیگری، زن تصمیم به مطالبه مهریه می گیرد. هر یک از این شرایط، نیازمند آگاهی و آماده سازی دقیق است.

مسیرهای قانونی مطالبه مهریه: ثبت یا دادگاه؟

برای به اجرا گذاشتن مهریه، دو مسیر اصلی وجود دارد که هر کدام قواعد و مدارک خاص خود را می طلبد: اداره ثبت اسناد رسمی و دادگاه خانواده. انتخاب مسیر مناسب، به شرایط پرونده و اهداف زن بستگی دارد.

اجرای مهریه از طریق اداره ثبت اسناد رسمی (دفتر ازدواج)

این مسیر، معمولاً اولین گامی است که برای مطالبه مهریه برداشته می شود و در مقایسه با دادگاه، سرعت و سادگی بیشتری دارد. زن با مراجعه به دفتر ازدواجی که عقد در آن جاری شده، درخواست صدور اجراییه می کند. پس از صدور اجراییه، پرونده به اداره اجرای اسناد رسمی منتقل می شود. از مزایای این روش می توان به عدم نیاز به گواهی عدم امکان سازش و سرعت عمل نسبی اشاره کرد. اما محدودیت هایی نیز دارد؛ اداره ثبت فقط در صورت شناسایی اموال مشخص از سوی زن، می تواند اقدام به توقیف آن ها کند. این مسیر، تا سقف ۱۱۰ سکه از مهریه را شامل می شود و در مورد مازاد بر آن، زن ناچار به مراجعه به دادگاه خواهد بود.

اجرای مهریه از طریق دادگاه خانواده

مسیر دادگاه خانواده، اغلب پس از عدم موفقیت در اجرای مهریه از طریق ثبت اسناد رسمی آغاز می شود. یعنی اگر اداره ثبت نتواند ظرف مدت مقرر، مهریه را وصول کند یا اموالی از زوج شناسایی نشود، زن می تواند با اخذ گواهی از اداره ثبت، به دادگاه خانواده مراجعه کند. این مسیر جامع تر است و امکان طرح دعوای اعسار (ناتوانی مالی) از سوی زوج، تقسیط مهریه و رسیدگی به جوانب پیچیده تر پرونده را فراهم می کند. اگرچه ممکن است زمان برتر باشد، اما قدرت اجرایی بیشتری در توقیف اموال و رسیدگی به اعسار دارد. تفاوت های کلیدی این دو مسیر در فرآیند و به ویژه مدارک مورد نیاز، حیاتی است که در ادامه به تفصیل به آن ها خواهیم پرداخت.

مدارک اصلی و عمومی برای شروع فرآیند اجرای مهریه

صرف نظر از اینکه کدام مسیر را برای مطالبه مهریه انتخاب می کنید (ثبت یا دادگاه)، یک سری مدارک اساسی و غیرقابل چشم پوشی وجود دارد که سنگ بنای پرونده شما را تشکیل می دهند. جمع آوری دقیق و کامل این مدارک، اولین قدم برای موفقیت در این فرآیند است.

سند ازدواج (عقدنامه): قلب پرونده مهریه

سند رسمی ازدواج یا همان عقدنامه، مهم ترین مدرک در هر پرونده مهریه است. این سند، اثبات کننده رابطه زوجیت و مهم تر از آن، حاوی اطلاعات دقیق درباره میزان و نوع مهریه (عندالمطالبه یا عندالاستطاعه) است که زن و مرد در زمان عقد بر آن توافق کرده اند. ارائه اصل سند ازدواج و یک یا چند کپی از تمامی صفحات آن، برای شروع فرآیند الزامی است.

• اهمیت سند رسمی ازدواج: این سند، اعتبار قانونی درخواست شما را تضمین می کند و بدون آن، عملاً امکان پیگیری قانونی وجود ندارد.
• نکات مهم: قبل از ارائه، از صحت تمام اطلاعات درج شده در سند، به ویژه جزئیات مهریه، اطمینان حاصل کنید. در صورت مفقود شدن اصل سند، باید با مراجعه به دفترخانه ای که عقد در آن جاری شده، رونوشت برابر اصل دریافت کنید.

مدارک هویتی زوجین (زوجه و زوج)

شناسایی دقیق طرفین پرونده، از الزامات قانونی است.

• اصل و کپی تمام صفحات شناسنامه زوجه: برای احراز هویت زن و اثبات مجرد بودن یا وضعیت تأهل وی در زمان مطالبه مهریه ضروری است. باید تمام صفحات شناسنامه، حتی صفحات سفید، کپی و ارائه شود.
• اصل و کپی کارت ملی زوجه: کارت ملی نیز برای احراز هویت و تأیید اطلاعات شناسنامه به کار می رود.
• در صورت امکان: کپی شناسنامه و کارت ملی زوج: اگرچه در اکثر موارد، اطلاعات زوج از طریق سامانه ثبت احوال قابل استعلام است، اما ارائه کپی مدارک هویتی مرد (در صورت دسترسی) می تواند به تسریع فرآیند شناسایی و جلوگیری از اشتباهات احتمالی در مراحل اجرایی کمک کند.

وکالت نامه (در صورت مراجعه وکیل)

اگر تصمیم به استفاده از خدمات وکیل متخصص گرفته اید، وکالت نامه رسمی نیز به جمع مدارک اصلی اضافه می شود. وکالت نامه، سندی است که به وکیل این اختیار را می دهد تا به نمایندگی از شما، تمامی مراحل قانونی را پیگیری کند.

• مشخصات دقیق وکیل: وکالت نامه باید شامل مشخصات کامل وکیل، شماره پروانه وکالت و حدود اختیارات او باشد.
• مدارک شناسایی وکیل: کپی کارت ملی و شناسنامه وکیل نیز باید ضمیمه شود.
• مزایای استفاده از وکیل: وکیل با دانش حقوقی و تجربه خود، می تواند در جمع آوری صحیح مدارک، تنظیم لوایح، حضور در جلسات دادگاه و پیگیری دقیق پرونده، زمان و انرژی شما را به طور چشمگیری صرفه جویی کند و از بروز اشتباهات احتمالی جلوگیری نماید.

مدارک اختصاصی برای اجرای مهریه از طریق اداره ثبت اسناد رسمی

اگر مسیر مطالبه مهریه را از طریق اداره ثبت اسناد رسمی انتخاب کرده اید، علاوه بر مدارک عمومی که ذکر شد، به مدارک خاصی نیاز خواهید داشت که مراحل این فرآیند را تکمیل می کنند.

گام اول: مراجعه به دفتر ازدواج و درخواست اجراییه

اولین ایستگاه شما برای اجرای مهریه از طریق ثبت، همان دفتر ازدواجی است که عقد در آن جاری شده است. در اینجا، شما باید درخواست صدور اجراییه مهریه را مطرح کنید.

• درخواست کتبی صدور اجراییه: شما باید یک درخواست کتبی تنظیم و به سردفتر ارائه دهید. این درخواست معمولاً بر روی فرم های مخصوصی صورت می گیرد که در دفترخانه موجود است. در این فرم ها، اطلاعات مربوط به زوجین، میزان مهریه و درخواست صدور اجراییه قید می شود.
• رسید پرداخت هزینه های اولیه اجرایی (حق التحریر): برای صدور اجراییه، مبلغی به عنوان حق التحریر به دفترخانه پرداخت می شود. این مبلغ معمولاً ثابت و اندک است و رسید آن باید نگهداری شود.

پیگیری در اداره اجرای اسناد رسمی

پس از صدور اجراییه توسط دفترخانه، پرونده به اداره اجرای اسناد رسمی منتقل می شود. در این مرحله، شما برای پیگیری و تکمیل فرآیند به این اداره مراجعه خواهید کرد.

• مدارک شناسایی زوجه و در صورت لزوم وکیل: برای حضور و پیگیری پرونده، ارائه اصل و کپی شناسنامه و کارت ملی زوجه (یا وکیل) الزامی است.
• نامه ارجاع از دفتر ازدواج به اداره ثبت: این نامه، سندی است که توسط دفتر ازدواج صادر شده و درخواست اجرای مهریه شما را به اداره ثبت اسناد رسمی ارجاع می دهد. این نامه به همراه اجراییه مهریه، پایه و اساس تشکیل پرونده شما در اداره ثبت است.
• هرگونه اطلاعات و مدارک مربوط به اموال و دارایی های زوج: اگر از اموال، حساب های بانکی، خودرو یا املاک همسر خود اطلاع دارید، ارائه مدارک یا اطلاعات مربوط به آن ها (مانند پلاک ثبتی ملک، شماره حساب بانکی، شماره شاسی خودرو) می تواند به اداره ثبت در توقیف اموال کمک شایانی کند. در این مرحله، توانایی شما در معرفی اموال، نقش کلیدی در تسریع روند وصول مهریه دارد.
• درخواست ممنوع الخروجی (در صورت نیاز و امکان): در صورتی که احتمال خروج همسرتان از کشور را می دهید و می خواهید از این امر جلوگیری کنید، می توانید با ارائه درخواست کتبی و مدارک لازم، تقاضای ممنوع الخروجی او را مطرح کنید. این درخواست معمولاً در ابتدای پرونده در اجرای ثبت قابل طرح است.
• فرم درخواست توقیف اموال (در صورت شناسایی دارایی): پس از تشکیل پرونده در اجرای ثبت، اگر اموالی از زوج شناسایی کرده اید، باید فرم مربوط به درخواست توقیف اموال را تکمیل و ارائه دهید تا اداره ثبت، دستور توقیف آن ها را صادر کند.

بسیاری از زنان گمان می کنند که اجرای مهریه از طریق ثبت، نیازمند پرداخت هزینه های گزاف در ابتداست. اما واقعیت این است که هزینه های اصلی اجرایی (مانثل نیم عشر دولتی) از مبلغ مهریه وصول شده کسر می شود و زن در ابتدا تنها هزینه های اندکی را برای صدور اجراییه پرداخت می کند.

مدارک اختصاصی برای اجرای مهریه از طریق دادگاه خانواده

مسیر دادگاه خانواده برای مطالبه مهریه، معمولاً پس از عدم توفیق در اجرای ثبت یا در مواردی خاص، از ابتدا آغاز می شود. این مسیر نیازمند مدارک و فرآیندهای متفاوتی است که باید با دقت پیگیری شوند.

گام حیاتی: گواهی عدم امکان وصول مهریه از اجرای ثبت

یکی از مهم ترین تغییرات قانونی در سال های اخیر، الزامی شدن مراجعه اولیه به اداره ثبت اسناد رسمی برای اجرای مهریه است. بر این اساس، زن نمی تواند مستقیماً به دادگاه خانواده مراجعه کند.

• چرا این گواهی الزامی است؟ طبق بند (ب) ماده ۱۱۳ قانون برنامه ششم توسعه، زن ابتدا باید به دفتر ازدواج و سپس به اداره اجرای مفاد اسناد رسمی مراجعه کند. تنها در صورتی که اداره اجرا نتواند ظرف مدت دو ماه اموالی از زوج شناسایی و توقیف کند یا ظرف شش ماه مهریه را وصول نماید، زن می تواند با اخذ گواهی از اداره ثبت مبنی بر عدم امکان وصول مهریه، به دادگاه خانواده مراجعه کند. این گواهی، شرط لازم برای طرح دعوا در دادگاه است و بدون آن، دادگاه به پرونده شما رسیدگی نخواهد کرد.
• نحوه اخذ گواهی: پس از پایان مهلت های قانونی در اجرای ثبت و اطمینان از عدم شناسایی اموال یا وصول مهریه، شما باید درخواست صدور این گواهی را به اداره اجرای اسناد رسمی ارائه دهید.

تنظیم و ثبت دادخواست مطالبه مهریه

پس از دریافت گواهی عدم وصول از ثبت، گام بعدی تنظیم و ثبت دادخواست مطالبه مهریه از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی است.

• متن دادخواست: دادخواست باید شامل بخش های کلیدی و اطلاعات دقیقی باشد. این اطلاعات عبارتند از:
  • مشخصات کامل خواهان (زوجه) و خوانده (زوج).
  • خواسته: میزان دقیق مهریه مورد مطالبه (برای مثال: مطالبه ۲۰۰ سکه تمام بهار آزادی طرح جدید).
  • دلایل و مستندات: توضیح مختصری از وضعیت پرونده، ارجاع به گواهی عدم وصول مهریه از ثبت و سایر مدارک.
  • شرح واقعه: توضیح مختصری از زمان و نحوه عقد و شرایط جاری.
• پیوست های دادخواست: مدارکی که باید به دادخواست پیوست شوند، شامل:
  • اصل یا کپی برابر اصل گواهی عدم امکان وصول مهریه از اجرای ثبت.
  • اصل یا کپی برابر اصل سند ازدواج (عقدنامه).
  • کپی برابر اصل تمام صفحات شناسنامه زوجه و کارت ملی زوجه.
  • در صورت وجود، کپی مدارک هویتی زوج.
  • وکالت نامه (در صورت داشتن وکیل).
• رسید پرداخت هزینه دادرسی: هزینه دادرسی مهریه، یک هزینه مالی است و بر اساس ارزش خواسته (میزان مهریه مطالبه شده) محاسبه می شود. این مبلغ باید از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی پرداخت شود و رسید آن به دادخواست پیوست گردد. نحوه محاسبه دقیق این هزینه در بخش هزینه های اجرای مهریه توضیح داده خواهد شد.

مدارک حمایتی و تکمیلی (در صورت لزوم در دادگاه)

در مراحل دادگاه، ممکن است برای تقویت پرونده خود به مدارک بیشتری نیاز پیدا کنید.

• مدارک اثبات تمکن مالی زوج: اگر زوج ادعای اعسار (ناتوانی مالی) کند، ارائه مدارکی که تمکن مالی او را اثبات می کند، بسیار مهم است. این مدارک می تواند شامل:
  • کپی اسناد مالکیت (ملک، خودرو، زمین).
  • صورتحساب های بانکی (برای نشان دادن گردش مالی).
  • فیش های حقوقی (در صورت شاغل بودن زوج).
  • مدارک مربوط به سهام یا اوراق بهادار.
  • هرگونه سند دیگر که نشان دهنده دارایی یا درآمد زوج باشد.
• درخواست تأمین خواسته: تأمین خواسته، درخواستی است که به دادگاه اجازه می دهد قبل از صدور حکم نهایی، اموال مشخصی از زوج را توقیف کند. این اقدام برای جلوگیری از انتقال یا مخفی کردن اموال توسط زوج اهمیت زیادی دارد. مدارک لازم برای تأمین خواسته، همان مدارکی است که تمکن مالی زوج و وجود دارایی از او را اثبات می کند.
• شهادت شهود: در برخی موارد خاص، برای اثبات ادعاها یا رد اعسار زوج، شهادت شهود می تواند مؤثر باشد. مشخصات کامل و آدرس شهود باید به دادگاه ارائه شود.

مدارک و شرایط خاص: موارد ویژه

گاهی اوقات، شرایط پرونده مطالبه مهریه از حالت عادی خارج شده و زن با موقعیت های خاصی مواجه می شود که نیازمند مدارک و رویکردهای ویژه ای است. آشنایی با این موارد، به آمادگی بیشتر کمک می کند.

در صورت فوت زوج

اگر مرد فوت کند، مهریه زن به عنوان دین بر عهده ترکه (اموال باقیمانده) اوست و زن می تواند آن را از وراث مرد مطالبه کند.

• گواهی فوت زوج: برای اثبات فوت و شروع فرآیند مطالبه از ترکه ضروری است.
• برگه انحصار وراثت: این برگه، لیست وراث قانونی متوفی را مشخص می کند و برای تعیین مسئولان پرداخت مهریه از ترکه لازم است.
• مدارک هویتی ورثه: شناسنامه و کارت ملی وراث نیز در برخی مراحل ممکن است مورد نیاز باشد.
• مدارک مربوط به اموال و دارایی های متوفی: هرگونه سند یا اطلاعاتی درباره اموال و دارایی هایی که از زوج متوفی به جا مانده، برای مطالبه مهریه از آن ترکه ضروری است.

مهریه در ازدواج موقت (صیغه)

مهریه در ازدواج موقت نیز یک حق قانونی است، اما شرایط مطالبه آن کمی متفاوت است.

• عقدنامه موقت (در صورت ثبت): اگر ازدواج موقت به صورت رسمی در دفترخانه ثبت شده باشد، عقدنامه موقت سند اصلی برای مطالبه مهریه خواهد بود.
• سایر مدارک هویتی: شناسنامه و کارت ملی زوجه.
• تاکید بر لزوم ثبت ازدواج موقت: در حال حاضر، مطالبه مهریه از طریق مراجع قانونی (ثبت یا دادگاه) برای ازدواج موقت، تنها در صورتی امکان پذیر است که عقد موقت به صورت رسمی ثبت شده باشد. در غیر این صورت، اثبات وجود عقد و مهریه بسیار دشوار و معمولاً ناممکن خواهد بود.

بخشش مهریه (بذل یا ابراء)

در صورتی که زن قبلاً تمام یا بخشی از مهریه خود را بخشیده باشد، فرآیند مطالبه مهریه با چالش مواجه می شود.

• سند رسمی بخشش مهریه یا اقرارنامه کتبی: اگر بخشش مهریه به صورت رسمی (در دفتر اسناد رسمی) یا با اقرارنامه کتبی و شهادت شهود صورت گرفته باشد، این اسناد به عنوان مدرک معتبر، مانع از مطالبه مهریه می شوند.
• تاثیر این مدارک بر فرآیند اجرا: در صورت وجود چنین مدارکی، مرد می تواند با ارائه آن ها، از پرداخت مهریه معاف شود یا میزان آن را کاهش دهد. بنابراین، آگاهی از این موضوع و بررسی دقیق وضعیت بخشش مهریه، قبل از اقدام برای اجرا، حیاتی است.

مدارک اثبات باکره بودن (فقط در موارد خاص طلاق و نصف مهریه)

موضوع گواهی باکره بودن، تنها در شرایط بسیار خاصی مطرح می شود و نباید آن را با فرآیند عمومی مطالبه مهریه اشتباه گرفت.

• توضیح شرایط: در صورتی که زن خواهان طلاق باشد و قبل از وقوع نزدیکی (دخول)، تقاضای طلاق کند، او مستحق نصف مهریه تعیین شده است. در این حالت، برای اثبات باکره بودن و دریافت نصف مهریه، ممکن است به دستور دادگاه، گواهی پزشکی قانونی لازم باشد. این موضوع برای مطالبه کل مهریه در طول زندگی مشترک یا پس از طلاق بائن و غیره، کاربردی ندارد و نباید زن را درگیر مراحل غیرضروری کند.

نکات طلایی برای جمع آوری و ارائه مدارک: اشتباه نکنید!

ورود به هر فرآیند قانونی، به ویژه در موضوعی حساس مانند مهریه، نیازمند دقت و هوشمندی است. رعایت نکات زیر، می تواند مسیر شما را هموارتر و از بروز اشتباهات پرهزینه جلوگیری کند.

1. اهمیت صحت و کمال مدارک:

   هرگونه نقص یا عدم صحت در مدارک ارائه شده، می تواند به تأخیر در رسیدگی، رد درخواست، یا حتی نیاز به طرح دعوای مجدد منجر شود. مطمئن شوید که تمامی کپی ها برابر اصل باشند و اطلاعات درج شده در مدارک، با واقعیت همخوانی داشته باشند. یک اشتباه کوچک، گاهی می تواند کل پرونده را با چالش جدی مواجه کند.

2. تهیه کپی های متعدد:

   همیشه اصل مدارک مهم (مانند سند ازدواج) را نزد خود نگه دارید و برای ارائه به مراجع قضایی یا ثبتی، کپی های برابر اصل تهیه کنید. تهیه چند نسخه کپی برابر اصل، از مدارک اصلی و فرعی، این اطمینان را می دهد که در صورت نیاز به ارائه مجدد یا تشکیل پرونده های موازی، آماده باشید.

3. ثبت نام در سامانه ثنا:

   سامانه ثنا، درگاه اصلی ابلاغ اوراق قضایی و اداری است. ثبت نام و فعال سازی حساب کاربری در این سامانه، برای تمامی مراحل مطالبه مهریه، چه از طریق ثبت و چه از طریق دادگاه، ضروری است. با عضویت در ثنا، تمامی ابلاغیه ها، اخطاریه ها و اطلاع رسانی ها به صورت الکترونیکی به شما می رسد و می توانید روند پرونده خود را به صورت آنلاین پیگیری کنید.

4. پیگیری مستمر پرونده:

   پس از ارائه مدارک و شروع فرآیند، تصور نکنید که کار به پایان رسیده است. پیگیری مستمر، مراجعه به موقع به مراجع مربوطه (دفاتر ثبت، دادگاه، دفاتر خدمات قضایی) و پاسخگویی به موقع به استعلامات، از اهمیت بالایی برخوردار است. یک پرونده حقوقی، مانند یک موجود زنده است که نیاز به مراقبت مداوم دارد.

5. مشاوره با وکیل متخصص:

   فرآیند حقوقی مطالبه مهریه، به دلیل پیچیدگی های قانونی و جزئیات اجرایی، می تواند برای افراد عادی گیج کننده باشد. مشاوره با یک وکیل متخصص در امور خانواده، می تواند به شما در درک بهتر قوانین، جمع آوری صحیح مدارک، انتخاب مسیر مناسب، تنظیم دقیق لوایح و دادخواست ها، و دفاع مؤثر از حقوق خود کمک کند. وکیل نه تنها روند را تسهیل می کند، بلکه با دانش و تجربه خود، از بروز خطاهای احتمالی جلوگیری می نماید و شانس موفقیت شما را افزایش می دهد.

6. حفظ خونسردی و واقع بینی:

   فرآیندهای قانونی، به ویژه در ایران، اغلب زمان بر هستند. حفظ آرامش، صبر و مدیریت انتظارات، در طول این مسیر، از اهمیت بالایی برخوردار است. واقع بینی درباره زمان بندی و نتیجه احتمالی، به شما کمک می کند تا با استرس کمتری این دوره را پشت سر بگذارید.

هرگز فراموش نکنید که تهیه کپی برابر اصل از تمامی مدارک، به خصوص سند ازدواج، قبل از هرگونه اقدام، از ضروریات اولیه است. این کار، از دست رفتن اصل مدارک یا نیاز به صرف وقت دوباره برای جایگزینی آن ها جلوگیری می کند.

هزینه های اجرای مهریه: شفافیت در فرآیند مالی

یکی از دغدغه های اصلی زنان متقاضی مهریه، اطلاع از هزینه های مربوط به این فرآیند است. هزینه ها بسته به مسیر انتخابی (ثبت یا دادگاه) و میزان مهریه، متفاوت خواهد بود. درک صحیح این هزینه ها، به مدیریت بهتر و آمادگی مالی کمک می کند.

هزینه ها در اداره ثبت اسناد رسمی

مراحل اولیه اجرای مهریه از طریق ثبت، شامل هزینه های کمتری است:

• هزینه شروع درخواست اجراییه: در ابتدای کار، برای درخواست صدور اجراییه در دفتر ازدواج، مبلغ ناچیزی تحت عنوان حق التحریر دریافت می شود که معمولاً بین ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار تومان است.
• نیم عشر دولتی: هزینه اصلی، به عنوان نیم عشر دولتی (یک بیستم مبلغ مهریه) زمانی دریافت می شود که مهریه از زوج وصول گردد. این هزینه از خود مبلغ وصول شده کسر می شود و نیازی نیست که زن در ابتدا آن را پرداخت کند. اگر زن مهریه را ببخشد یا زوج در مهلت مقرر اقدام به پرداخت کند، این هزینه بر عهده هیچ کس نخواهد بود.
• هزینه کارشناسی و حق الوکاله: در صورت نیاز به کارشناسی اموال یا استفاده از وکیل، هزینه های مربوط به آن ها نیز در صورت وصول مهریه از زوج قابل مطالبه خواهد بود.

هزینه ها در دادگاه خانواده

هزینه های دادرسی در دادگاه خانواده، بر اساس ارزش خواسته (مبلغ مهریه) محاسبه می شود و در مراحل مختلف، متفاوت است:

مرحله دادرسی	میزان هزینه دادرسی	توضیحات
مرحله بدوی (دادگاه نخستین)	تا ۲۰۰ میلیون ریال: ۲.۵ درصد مبلغ مطالبه شده	مازاد بر ۲۰۰ میلیون ریال: ۳.۵ درصد مبلغ مطالبه شده
مرحله واخواهی از رای غیابی و تجدیدنظر	۴.۵ درصد از مبلغ مورد مطالبه یا محکوم به	در صورت اعتراض به رأی یا درخواست تجدیدنظر
مرحله فرجام خواهی	۵.۵ درصد مبلغ مورد مطالبه یا محکوم به	آخرین مرحله اعتراض به رأی در دیوان عالی کشور

این هزینه ها در ابتدای طرح دادخواست از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی دریافت می شود و پرداخت آن، پیش شرط رسیدگی به پرونده است.

مستثنیات دین در پرداخت مهریه

زمانی که زن اقدام به توقیف اموال زوج برای وصول مهریه می کند، قانون برخی از اموال را تحت عنوان مستثنیات دین از توقیف شدن مستثنی کرده است. این اموال برای تأمین حداقل معیشت زوج و افراد تحت تکفل او ضروری هستند و زن نمی تواند آن ها را برای مهریه توقیف کند. شناخت این موارد از اهمیت بالایی برخوردار است:

1. منزل مسکونی:

   منزل مسکونی که عرفاً در شأن محکوم علیه (زوج) در حالت اعسار او باشد، قابل توقیف نیست. اما اگر ارزش منزل بیش از شأن عرفی او باشد یا زوج مازاد بر یک منزل مسکونی داشته باشد، مازاد بر آن یا سایر املاک، می تواند توقیف شود.

2. اثاثیه مورد نیاز زندگی:

   وسایلی که برای رفع حوائج ضروری محکوم علیه و افراد تحت تکفل وی لازم است، مانند مبلمان و لوازم آشپزخانه متعارف، جزو مستثنیات دین محسوب می شوند. اثاثیه لوکس و گران قیمت که فراتر از نیازهای ضروری هستند، قابل توقیف اند.

3. آذوقه موجود:

   میزان آذوقه موجود به قدر احتیاج محکوم علیه و افراد تحت تکفل وی برای مدتی که عرفاً آذوقه ذخیره می شود، جزو مستثنیات است.

4. کتب و ابزار علمی و تحقیقاتی:

   برای اهل علم و تحقیق، کتب و ابزار علمی متناسب با شأن آن ها، قابل توقیف نیست. به عنوان مثال، کتاب های تخصصی یک استاد دانشگاه جزو این دسته قرار می گیرد.

5. وسایل و ابزار کار:

   وسایل و ابزار کار کسبه، پیشه وران، کشاورزان و سایر اشخاص که برای امرار معاش ضروری آن ها و افراد تحت تکفلشان لازم است، مانند ابزار یک نجار یا پزشک، جزو مستثنیات دین محسوب می شوند. اما خودرویی که صرفاً برای تفریح یا تجملات است، مستثنیات دین نیست.

6. تلفن مورد نیاز مدیون:

   تلفن ثابت و همراه، در حد رفع نیازهای ضروری، جزو مستثنیات دین است. اگر فردی چندین خط تلفن گران قیمت یا گوشی های بسیار لوکس داشته باشد که مازاد بر نیاز اوست، مازاد بر نیاز، قابل توقیف خواهد بود.

7. مبلغ ودیعه اجاره:

   مبلغی که در ضمن عقد اجاره به موجر پرداخت می شود، مشروط بر اینکه پرداخت اجاره بها بدون آن موجب عسر و حرج گردد و عین مستأجره مورد نیاز مدیون بوده و بالاتر از شأن او نباشد، قابل توقیف نیست.

محدودیت 110 سکه: پیامدها و الزامات

یکی از مهم ترین تغییرات قانونی در زمینه مهریه، محدودیت ۱۱۰ سکه ای است که بر اساس ماده ۲۲ قانون حمایت خانواده مصوب سال ۱۳۹۱، وضع شده است. این قانون، نحوه اجرای مهریه های بالا را به طور چشمگیری تغییر داده و آگاهی از آن، برای هر زنی که قصد مطالبه مهریه دارد، حیاتی است.

توضیح ماده 22 قانون حمایت خانواده

این ماده مقرر می دارد که هرگاه مهریه در زمان وقوع عقد تا یکصد و ده سکه تمام بهار آزادی یا معادل آن باشد، وصول آن مشمول مقررات ماده (۲) قانون اجرای محکومیت های مالی است. این یعنی برای وصول مهریه تا سقف ۱۱۰ سکه، اگر زوج از پرداخت خودداری کند، زن می تواند تقاضای جلب (بازداشت) او را داشته باشد. به عبارت دیگر، عدم پرداخت ۱۱۰ سکه اول مهریه، جرم محسوب می شود و می تواند منجر به بازداشت مرد شود.

تفاوت وصول تا 110 سکه و مازاد آن

چنانچه مهریه، بیشتر از ۱۱۰ سکه باشد، در خصوص مازاد، فقط ملائت (توانایی مالی) زوج ملاک پرداخت است. این به آن معناست که برای وصول سکه های بیش از ۱۱۰ عدد، زن باید توانایی مالی مرد را برای پرداخت آن قسمت از مهریه اثبات کند و تنها در صورت اثبات ملائت و عدم پرداخت، امکان وصول وجود دارد. اما مهم تر اینکه، برای مازاد بر ۱۱۰ سکه، امکان تقاضای جلب زوج به دلیل عدم پرداخت مهریه وجود ندارد. مرد همچنان نسبت به تمام مهریه تعیین شده در سند ازدواج، بدهکار است، اما مکانیسم های اجرایی برای وصول مازاد بر ۱۱۰ سکه، صرفاً مالی است و شامل بازداشت او نمی شود. زن باید اموالی از مرد را به دادگاه یا اجرای ثبت معرفی کند تا آن اموال توقیف و از طریق مزایده، مهریه او وصول شود.

این تغییر قانونی، به منظور جلوگیری از حبس های طولانی مدت برای بدهی مهریه و همچنین تعدیل رویه های قضایی صورت گرفته است. بنابراین، در زمان جمع آوری مدارک و پیگیری پرونده، باید به این محدودیت توجه ویژه ای داشت و انتظارات خود را بر اساس آن تنظیم کرد. اگر مهریه شما بیش از ۱۱۰ سکه است، باید برای اثبات توانایی مالی زوج و معرفی اموال او، برنامه دقیق تری داشته باشید.

دانش و آماده سازی صحیح مدارک، اولین و مهم ترین گام برای احقاق حق مهریه است. این مسیر، هرچند پیچیده به نظر می رسد، اما با آگاهی و همراهی درست، قابل پیمودن خواهد بود. امید است که این راهنما، چراغ راهی برای شما در این مسیر حقوقی باشد. به یاد داشته باشید که در هر گام از این فرآیند، می توانید از مشاوره حقوقی تخصصی بهره مند شوید تا با اطمینان خاطر و بدون سردرگمی، به نتیجه مطلوب دست یابید.

آیا برای جمع آوری مدارک یا طی مراحل قانونی اجرای مهریه نیاز به راهنمایی تخصصی دارید؟ همین امروز با وکلای مجرب ما تماس بگیرید و از مشاوره حقوقی بهره مند شوید!