نمونه دادخواست مطالبه مهریه توسط وراث زوجه

بله، مهریه پس از فوت زن به عنوان یک حق مالی به وراث او منتقل می شود و آنان می توانند آن را از همسر متوفی (زوج) مطالبه کنند. این حق نه تنها از نظر شرعی، بلکه از دیدگاه قانونی نیز کاملاً محرز و قابل پیگیری است و مانند سایر اموال متوفی به وراث او می رسد.

مهریه در نظام حقوقی و شرعی ایران، جایگاهی ویژه دارد و به عنوان حق مالی زن، از لحظه عقد ازدواج به مالکیت او درمی آید. این حق، که در عرف و فرهنگ ما نیز ریشه های عمیقی دارد، می تواند به صورت عندالمطالبه یا عندالاستطاعه تعیین شود و همواره به عنوان یک بدهی بر ذمه زوج باقی می ماند. اما چه اتفاقی می افتد وقتی زوجه، قبل از مطالبه یا وصول کامل مهریه خود، فوت می کند؟ آیا این حق نیز با او از بین می رود یا به ورثه او منتقل می شود؟ این پرسش، دغدغه بسیاری از خانواده ها و افرادی است که با پیچیدگی های ارث و حقوق خانوادگی مواجه می شوند. این مقاله قصد دارد تا با بیانی روان و در عین حال دقیق، تمامی جنبه های مطالبه مهریه بعد از فوت زن توسط وراث را بررسی کند و یک راهنمای جامع و کاربردی برای این مسیر حقوقی ارائه دهد. با مطالعه این راهنما، شما با تمام مراحل قانونی، مدارک مورد نیاز و نکات کلیدی آشنا خواهید شد تا بتوانید این حق قانونی را به درستی پیگیری کنید.

مبانی قانونی مطالبه مهریه توسط وراث زوجه

مهریه، به محض جاری شدن صیغه عقد، به مالکیت زن درمی آید و یک حق دینی و مالی محسوب می شود. این واقعیت حقوقی، سنگ بنای درک فرآیند وراثت مهریه است. هنگامی که زن فوت می کند، تمامی حقوق و اموال او، از جمله مهریه اش، وارد ترکه او می شود و مطابق قانون به ورثه شرعی اش تعلق می گیرد. این اصل، بر پایه مواد قانونی متعددی در قانون مدنی ایران استوار است که در ادامه به تشریح آن ها پرداخته می شود.

بررسی مواد کلیدی قانون مدنی ایران

• ماده ۸۶۷ و ۸۶۸ قانون مدنی: این مواد به ترتیب ترکه را تعریف می کنند و نحوه انتقال آن به ورثه را بیان می دارند. بر اساس این مواد، پس از فوت فرد، دارایی او (ترکه) به ورثه منتقل می شود و ورثه قائم مقام قانونی متوفی در اموال او محسوب می شوند. مهریه نیز به عنوان بخشی از دارایی و حقوق مالی زوجه، در زمره ترکه او قرار می گیرد.
• ماده ۹۴۰ قانون مدنی: این ماده صراحتاً بیان می دارد که «هر یک از زن و شوهر بعد از فوت از دیگری ارث می برند». این ماده پایه و اساس ارث بری زوجین از یکدیگر است و نشان می دهد که مهریه نیز، به عنوان یک حق مالی، می تواند موضوع ارث بری قرار گیرد. در صورتی که زوج فوت کرده باشد، وراث او (شامل زوجه به عنوان یکی از وراث) می توانند مهریه زن را از ترکه مرد مطالبه کنند و اگر زوجه فوت کرده باشد، وراث او مهریه اش را از زوج (که زنده است یا از ترکه او در صورت فوت) مطالبه می کنند.
• ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی: این ماده اهمیت مالکیت زن بر مهریه از زمان عقد را تأکید می کند و بیان می دارد: «به محض عقد نکاح، زن مالک مهر می شود و می تواند هر نوع تصرفی که بخواهد در آن بنماید.» این ماده روشن می سازد که مهریه حق مسلم زن است و مانند سایر اموال او، پس از فوت به ورثه اش منتقل می شود.

جایگاه مهریه در ترکه: اولویت مهریه بر سایر دیون متوفی

یکی از نکات بسیار مهم در خصوص مهریه، جایگاه ممتاز آن در ترکه متوفی است. مهریه جزء دیون ممتاز محسوب می شود؛ به این معنی که در صورت وجود بدهی های متعدد از سوی متوفی، مهریه در اولویت پرداخت قرار می گیرد. این اولویت بدین معناست که قبل از تقسیم هرگونه ارث بین وراث، ابتدا باید مهریه متوفی (در صورتی که وصول نشده باشد) از اموال او یا از زوج پرداخت شود. این اصل، حقوق وراث را در مطالبه مهریه متوفی تضمین می کند.

تبیین چگونگی اعمال حق مطالبه از زوجه به وراث او

حق مطالبه مهریه، با فوت زوجه از بین نمی رود، بلکه به ورثه او منتقل می شود. ورثه در حقیقت، قائم مقام قانونی زوجه در این حق هستند و می توانند همانند خود زوجه، اقدام به مطالبه و پیگیری آن از زوج کنند. این انتقال حق، مسیر قانونی را برای وراث هموار می سازد تا بتوانند این بخش از دارایی مادر یا دختر متوفی خود را وصول نمایند. در نتیجه، دادخواست مهریه وراث از نظر قانونی کاملاً معتبر و قابل پیگیری است.

چه کسانی می توانند مهریه زوجه متوفی را مطالبه کنند؟ (وراث قانونی)

بر اساس قانون مدنی ایران، وراث به سه طبقه اصلی تقسیم می شوند که هر طبقه، در صورت نبود وراث از طبقات قبل، مستحق ارث بری است. مطالبه مهریه متوفی نیز، دقیقاً بر اساس همین طبقات و سهم الارث های مشخص شده قانونی صورت می گیرد. درک این ساختار برای تعیین این که چه کسانی می توانند مهریه زوجه متوفی را مطالبه کنند، حیاتی است.

معرفی طبقات سه گانه ارث طبق قانون مدنی و تعیین وراث مستحق

1. طبقه اول: این طبقه شامل فرزندان (دختر و پسر) و نوه ها (اولاد اولاد)، و همچنین پدر و مادر متوفی می شود. در صورت وجود حتی یک نفر از این طبقه، وراث طبقات بعدی از ارث محروم می شوند.
2. طبقه دوم: در صورتی که هیچ وارثی از طبقه اول وجود نداشته باشد، ارث به طبقه دوم می رسد. این طبقه شامل اجداد (پدربزرگ و مادربزرگ) و خواهر و برادر متوفی و اولاد آن ها می شود.
3. طبقه سوم: اگر هیچ وارثی از طبقات اول و دوم وجود نداشته باشد، وراث طبقه سوم شامل عمه ها، عموها، خاله ها، دایی ها و اولاد آن ها (خاله زاده، دایی زاده و غیره) مستحق ارث خواهند بود.

در کنار این طبقات، زوج (شوهر) نیز همواره به واسطه رابطه زوجیت، از همسر متوفی خود ارث می برد و جزء وراث محسوب می شود. در مورد مهریه، سهم زوج (شوهر) از مهریه همسر متوفی خود، تابعی از وجود یا عدم وجود سایر وراث و همچنین جنسیت آن هاست.

بررسی دقیق سهم الارث هر یک از وراث از مهریه

سهم الارث از مهریه، مانند سایر اموال متوفی، بر اساس قوانین ارث تعیین می شود:

• سهم فرزندان (دختر و پسر): اگر متوفی فرزند داشته باشد، فرزندان پسر دو برابر فرزندان دختر ارث می برند. به عنوان مثال، اگر زوجه یک پسر و یک دختر داشته باشد، مهریه پس از سهم زوج و پدر و مادر (اگر باشند) بین فرزندان به نسبت سهم الارث تقسیم می شود.
• سهم پدر و مادر زوجه: اگر زوجه فرزند داشته باشد، هر یک از پدر و مادر یک ششم از مهریه را ارث می برند. اگر زوجه فرزند نداشته باشد، و پدر و مادرش زنده باشند، سهم آنها افزایش می یابد.
• سهم زوج (شوهر) از مهریه همسر متوفی:
  • اگر زوجه فرزند یا نوه داشته باشد، زوج یک چهارم از مهریه را ارث می برد.
  • اگر زوجه فرزند یا نوه نداشته باشد، زوج یک دوم (نصف) از مهریه را ارث می برد.

  باید توجه داشت که در مواردی که شوهر تنها وارث باشد، تمام ارث مهریه زن به او تعلق می گیرد. این امر ممکن است در نگاه اول عجیب به نظر برسد، اما از نظر قانونی، او نیز وارث قانونی است.

توضیح مفهوم حصر وراثت و لزوم آن

برای مطالبه مهریه توسط ورثه، نخستین و اساسی ترین گام، اخذ گواهی حصر وراثت است. این گواهی سندی رسمی است که توسط شورای حل اختلاف صادر می شود و نام و مشخصات تمامی ورثه قانونی متوفی و سهم الارث هر یک از آن ها را به صورت دقیق مشخص می کند. بدون این گواهی، هیچ ورثه ای نمی تواند اقدام به مطالبه مهریه یا سایر حقوق متوفی کند، زیرا از نظر قانونی هویت و نسبت وراث مشخص نیست. این گواهی تضمین می کند که حقوق تمامی وراث رعایت شده و مهریه به اشخاص ذی حق پرداخت شود.

شرایط مطالبه مهریه پس از فوت زوجه و موارد خاص

مطالبه مهریه پس از فوت زوجه، همانند مطالبه آن در زمان حیات، تابع شرایط و قواعد خاصی است. برخی از این شرایط به نوع مهریه و برخی دیگر به وقایع و اتفاقات مرتبط با عقد و زندگی مشترک بازمی گردد که آگاهی از آن ها برای وراث ضروری است.

مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه پس از فوت

• مهریه عندالمطالبه: این نوع مهریه، رایج ترین شکل مهریه است و به محض عقد، زن می تواند آن را از مرد مطالبه کند. پس از فوت زن نیز، این حق مطالبه به ورثه او منتقل می شود و آنان می توانند بدون نیاز به اثبات تمکن مالی زوج، مهریه را مطالبه کنند. اگر زوج در قید حیات باشد، باید مهریه را بپردازد و در صورت عدم پرداخت، وراث می توانند از طریق قانونی اقدام به توقیف اموال او کنند.
• مهریه عندالاستطاعه: در این نوع مهریه، پرداخت آن منوط به اثبات توانایی مالی زوج است. این شرط، پس از فوت زن نیز به قوت خود باقی می ماند. به این معنا که وراث باید توانایی مالی زوج را برای پرداخت مهریه ثابت کنند. در این موارد، زوج می تواند درخواست اعسار (ناتوانی مالی) و تقسیط مهریه را به دادگاه ارائه دهد. دادگاه پس از بررسی مدارک و مستندات، در صورت احراز اعسار، حکم به تقسیط مهریه می دهد و وراث باید مطابق با اقساط تعیین شده، مهریه را دریافت کنند. این وضعیت، پیچیدگی بیشتری برای وراث در مطالبه مهریه عندالاستطاعه بعد از فوت زن ایجاد می کند.

تأثیر نزدیکی (دخول) بر مهریه: قاعده نصف شدن مهریه در صورت عدم نزدیکی

یکی از قواعد بنیادین در بحث مهریه، تأثیر نزدیکی یا عدم آن است. اگر عقد نکاح صورت گرفته باشد اما نزدیکی (دخول) بین زوجین واقع نشده باشد و زوجه قبل از نزدیکی فوت کند، ورثه او تنها مستحق نصف مهریه خواهند بود. اما اگر نزدیکی صورت گرفته باشد، ورثه مستحق دریافت تمام مهریه مقرر شده در عقدنامه هستند. این قاعده در قوانین مهریه پس از فوت زوجه نیز به دقت رعایت می شود و میزان سهم الارث وراث را تحت تأثیر قرار می دهد.

موارد عدم مطالبه یا سقوط مهریه

در برخی شرایط خاص، حق مطالبه مهریه یا بخشی از آن ساقط می شود که این امر بر مطالبه مهریه توسط وراث نیز تأثیرگذار است:

• ابراء (بخشیدن) مهریه توسط زوجه در زمان حیات: اگر زوجه در زمان حیات خود، به صورت قانونی و با رضایت کامل، تمام یا قسمتی از مهریه خود را به زوج ببخشد (ابراء کند)، پس از فوت او، ورثه حق مطالبه آن قسمت ابراء شده را نخواهند داشت. ابراء باید به صورت رسمی و با مدارک معتبر اثبات شود.
• فسخ نکاح: در مواردی که عقد نکاح به دلیل برخی عیوب شرعی یا قانونی فسخ شود، بسته به زمان فسخ و وقوع نزدیکی، ممکن است مهریه به زن تعلق نگیرد یا تنها مستحق نصف مهریه باشد. این شرایط به طور مستقیم بر حق وراث در مطالبه مهریه متوفی مؤثر است. تفاوت فسخ نکاح با طلاق این است که در طلاق، عقد پس از نزدیکی به پایان می رسد و زن مستحق تمام مهریه است، اما در فسخ، عقد از ابتدا یا از زمان کشف عیب، باطل تلقی می شود.
• فوت زن قبل از تعیین مهرالمسمی (در صورت عدم نزدیکی): اگر مهریه ای در عقدنامه تعیین نشده باشد (مهرالمسمی) و زن قبل از نزدیکی فوت کند، مهریه به او و ورثه اش تعلق نمی گیرد. اما اگر نزدیکی صورت گرفته باشد، زن مستحق مهرالمثل خواهد بود که پس از فوت به ورثه او می رسد.

قتل زوجه توسط زوج: آیا مهریه ساقط می شود؟

در یک موقعیت بسیار غم انگیز و خاص، اگر زوج، همسر خود را به قتل برساند، حق مهریه ساقط نمی شود و ورثه زوجه همچنان می توانند آن را از زوج مطالبه کنند. اما نکته مهم در این خصوص محرومیت قاتل از ارث است. طبق قانون، قاتل از ترکه مقتول ارث نمی برد. بنابراین، اگر زوج قاتل همسرش باشد، از سهم الارث خود از مهریه متوفی (که یکی از اقلام ترکه است) محروم می شود. سایر وراث، فارغ از این موضوع، حق کامل خود را برای مطالبه مهریه خواهند داشت.

مطالبه مهریه توسط وراث زوجه، نشان دهنده ماهیت دینی و غیرقابل ساقط شدن مهریه با فوت زن است؛ این حق مانند سایر اموال، به ورثه منتقل می شود و باید با دقت و آگاهی کامل پیگیری شود.

مراحل گام به گام مطالبه مهریه توسط وراث زوجه

مطالبه مهریه پس از فوت زوجه، فرآیندی حقوقی و چندمرحله ای است که نیاز به دقت و پیگیری دارد. درک هر گام و فراهم آوردن مدارک لازم، می تواند به تسریع و موفقیت آمیز بودن این فرآیند کمک کند.

گام اول: اخذ گواهی فوت و گواهی انحصار وراثت

پیش از هر اقدامی، اخذ گواهی فوت زوجه متوفی از اداره ثبت احوال ضروری است. این گواهی، زمان رسمی فوت را تأیید می کند. سپس، مهم ترین پیش نیاز حقوقی، گواهی انحصار وراثت است. این گواهی که توسط شورای حل اختلاف آخرین محل اقامت متوفی صادر می شود، اسامی تمامی وراث قانونی و سهم الارث هر یک از آن ها را به صورت رسمی مشخص می کند. برای دریافت این گواهی، وراث باید مدارکی مانند شناسنامه و کارت ملی متوفی و وراث، عقدنامه، و استشهادیه شهود را ارائه دهند. بدون این گواهی، هیچ دادگاهی به دادخواست مطالبه مهریه توسط وراث رسیدگی نخواهد کرد.

گام دوم: جمع آوری مدارک لازم برای دادخواست

پس از اخذ گواهی انحصار وراثت، نوبت به آماده سازی سایر مدارک مورد نیاز برای تنظیم دادخواست می رسد. این مدارک شامل موارد زیر است:

• تصویر مصدق سند ازدواج (عقدنامه) که میزان مهریه در آن قید شده است.
• تصویر مصدق گواهی فوت زوجه.
• تصویر مصدق گواهی انحصار وراثت.
• تصویر شناسنامه و کارت ملی تمامی وراث (خواهان ها) و زوج (خوانده).
• (در صورت وجود) مدارک مربوط به اموال زوج که می تواند برای توقیف مهریه معرفی شود (مانند سند ملک، مشخصات حساب بانکی، مدارک خودرو).

گام سوم: انتخاب مرجع صالح و تنظیم دادخواست

برای مطالبه مهریه، دادگاه صالح برای مطالبه مهریه توسط وراث، دادگاه خانواده است. این دادگاه می تواند در محل اقامت زوج یا محل وقوع عقد نکاح باشد. تنظیم دادخواست، قلب این فرآیند است و باید با دقت فراوان صورت گیرد. در فرم دادخواست، موارد زیر باید به صورت دقیق و کامل درج شود:

• خواهان ها: نام و مشخصات تمامی وراثی که قصد مطالبه مهریه را دارند، به همراه نسبتشان با متوفی و سهم الارث هر یک.
• خوانده: نام و مشخصات کامل زوج (همسر متوفی).
• خواسته: صدور حکم بر محکومیت خوانده به پرداخت سهم الارث قانونی خواهان ها از مهریه زوجه متوفی (با ذکر دقیق میزان مهریه و نرخ روز محاسبه شده) به همراه خسارات دادرسی. تأکید بر تعیین خواسته به صورت دقیق و منجز (مطالبه سهم الارث هر یک از وراث) از اهمیت بالایی برخوردار است.
• دلایل و منضمات: لیست تمامی مدارک پیوست شده (عقدنامه، گواهی فوت، گواهی انحصار وراثت و غیره).

گام چهارم: روند رسیدگی در دادگاه

پس از تقدیم دادخواست، پرونده به شعبه مربوطه ارجاع و وقت رسیدگی تعیین می شود. دادگاه، طرفین را برای جلسه رسیدگی دعوت می کند. حضور وراث (خواهان ها) یا وکیل مهریه متوفی آن ها در جلسه دادگاه الزامی است. در این جلسه، زوج نیز می تواند دفاعیات خود را ارائه کند یا درخواست اعسار و تقسیط نماید. دادگاه با بررسی مدارک و شنیدن اظهارات طرفین، حکم مقتضی را صادر می کند. در صدور حکم، محاسبه مهریه به نرخ روز برای وراث طبق شاخص بانک مرکزی اهمیت زیادی دارد، که اغلب از طریق کارشناسی محاسبه و تعیین می شود.

گام پنجم: اجرای حکم و وصول مهریه

پس از صدور حکم قطعی و ابلاغ آن به طرفین، اگر زوج از پرداخت مهریه خودداری کند، وراث می توانند از طریق اجرای احکام دادگستری، درخواست صدور اجرائیه کنند. با اجرائیه، می توان اقدام به توقیف اموال زوج نمود. معرفی اموال زوج برای توقیف (مانند حساب بانکی، حقوق، اتومبیل یا ملک) توسط وراث یا وکیل آن ها، گام بعدی است. اولویت مهریه در توقیف اموال به این معناست که مهریه نسبت به بسیاری از دیون دیگر، حق تقدم دارد و از محل اموال توقیف شده، ابتدا مهریه پرداخت می شود. در صورت عدم وجود اموال کافی، ممکن است فرآیند مزایده اموال صورت گیرد تا مهریه از محل فروش آن ها تأمین شود.

نکات کلیدی و حقوقی برای تنظیم دادخواست مطالبه مهریه توسط وراث (برای جلوگیری از اشتباهات)

تنظیم نمونه دادخواست مطالبه مهریه توسط وراث زوجه یک کار حقوقی دقیق است که نیازمند توجه به جزئیات قانونی است. کوچکترین اشتباه می تواند روند پرونده را طولانی یا حتی منجر به رد دادخواست شود. بنابراین، رعایت نکات زیر بسیار مهم است:

محاسبه مهریه به نرخ روز

بر خلاف تصور برخی، مهریه در صورت فوت زن نیز، باید به نرخ روز محاسبه و پرداخت شود. این امر به ویژه برای مهریه سکه، طلا یا وجه نقد صدق می کند. محاسبه ارزش مهریه بر اساس شاخص بانک مرکزی و مطابق قانون حمایت خانواده انجام می شود تا حقوق واقعی وراث تضییع نشود. در دادخواست باید به وضوح درخواست محاسبه مهریه به نرخ روز و پرداخت آن به وراث درج شود.

ذکر سهم هر وارث در دادخواست و حکم

یکی از ظرایف حقوقی مهم این است که در دادخواست و همچنین در حکم نهایی دادگاه، باید سهم الارث هر یک از وراث (خواهان ها) به صورت جداگانه و با دقت تعیین و ذکر شود. این امر مانع از بروز ابهام و اختلافات احتمالی در مرحله اجرای حکم می شود و از نظر رویه قضایی نیز، غالب قضات بر این امر تأکید دارند. گواهی انحصار وراثت در این مرحله، مرجع اصلی برای تعیین سهم هر وارث است.

مشخصات دقیق طرفین

اطمینان از درج مشخصات کامل و صحیح هویتی تمامی وراث (خواهان ها) و زوج (خوانده) در دادخواست، از اهمیت بالایی برخوردار است. شامل نام و نام خانوادگی، نام پدر، شماره شناسنامه، کد ملی، و آدرس دقیق محل سکونت. هرگونه نقص یا اشتباه در این اطلاعات می تواند به تأخیر در روند رسیدگی منجر شود.

پیوست های کامل و منظم

تمامی مدارک مورد نیاز (عقدنامه، گواهی فوت، گواهی انحصار وراثت، شناسنامه و کارت ملی طرفین) باید به صورت تصویر مصدق (کپی برابر اصل شده) به دادخواست پیوست شوند. نحوه ارائه منظم و کامل این مستندات به دادگاه، تأثیر مثبتی در سرعت و صحت رسیدگی دارد.

اهمیت مشاوره و وکالت

با توجه به پیچیدگی های حقوقی و اداری مطالبه مهریه توسط وراث، اکیداً توصیه می شود که وراث قبل از هر اقدامی یا در طول فرآیند، از مشاوره و بهره گیری از وکیل متخصص دعاوی خانواده و ارث استفاده کنند. وکیل می تواند در تنظیم صحیح دادخواست، جمع آوری مدارک، پیگیری پرونده در دادگاه، و اجرای حکم، کمک شایانی کرده و از تضییع حقوق وراث جلوگیری نماید. یک وکیل مجرب با تمامی کلاسه پرونده مهریه متوفی و مراحل آن آشنایی کامل دارد.

دقت در جزئیات حقوقی و انتخاب صحیح مسیر، کلید موفقیت در مطالبه مهریه پس از فوت زن است؛ یک اشتباه کوچک می تواند فرآیندی دشوار را دشوارتر کند.

نمونه دادخواست مطالبه مهریه توسط وراث زوجه (با فرمت آماده)

در این بخش، دو نمونه دادخواست کاربردی برای مطالبه مهریه توسط وراث زوجه ارائه می شود. این نمونه ها به شما کمک می کنند تا ساختار و محتوای لازم برای تنظیم دادخواست خود را درک کنید. لازم است که اطلاعات داخل پرانتز را با مشخصات واقعی خود و پرونده جایگزین نمایید.

نمونه 1: دادخواست مطالبه مهریه توسط وراث زوجه از زوج زنده

بسمه تعالی
ریاست محترم دادگاه خانواده [نام شهرستان محل اقامت زوج یا محل وقوع عقد]

با سلام و احترام،

احتراماً به استحضار عالی می رساند:

خواهان ها:
1.  نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی وارث 1]، فرزند: [نام پدر وارث 1]، کد ملی: [کد ملی وارث 1]، نشانی: [آدرس کامل وارث 1] (نسبت: [فرزند/پدر/مادر/زوج] متوفی)
2.  نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی وارث 2]، فرزند: [نام پدر وارث 2]، کد ملی: [کد ملی وارث 2]، نشانی: [آدرس کامل وارث 2] (نسبت: [فرزند/پدر/مادر/زوج] متوفی)
    (در صورت وجود وراث بیشتر، به همین ترتیب ادامه دهید)

خوانده:
    نام و نام خانوادگی: [نام کامل زوج]، فرزند: [نام پدر زوج]، کد ملی: [کد ملی زوج]، نشانی: [آدرس کامل زوج]

خواسته:
    صدور حکم بر محکومیت خوانده به پرداخت سهم الارث قانونی هر یک از خواهان ها از مهریه (به میزان [تعداد دقیق] سکه تمام بهار آزادی/مثقال طلا/وجه نقد) همسر متوفی خود، مرحومه [نام کامل زوجه متوفی] (فرزند [نام پدر زوجه])، به نرخ روز شاخص بانک مرکزی از تاریخ فوت (تاریخ: [تاریخ فوت زوجه])، به انضمام کلیه خسارات دادرسی (شامل هزینه دادرسی، حق الوکاله وکیل و هزینه کارشناسی).

دلایل و منضمات:
1.  تصویر مصدق گواهی فوت شماره [شماره گواهی فوت] مورخ [تاریخ گواهی فوت].
2.  تصویر مصدق گواهی حصر وراثت شماره [شماره گواهی حصر وراثت] صادره از شورای حل اختلاف [نام شهرستان].
3.  تصویر مصدق سند ازدواج (عقدنامه) شماره [شماره عقدنامه] مورخ [تاریخ عقدنامه] دفترخانه شماره [شماره دفترخانه].
4.  تصاویر مصدق شناسنامه و کارت ملی خواهان ها.
5.  تصویر مصدق شناسنامه و کارت ملی خوانده.
6.  (در صورت لزوم) لیست اموال معرفی شده از خوانده جهت توقیف.

شرح خواسته:
احتراماً به استحضار می رساند که مرحومه [نام کامل زوجه متوفی]، فرزند [نام پدر زوجه]، به موجب عقدنامه رسمی شماره [شماره عقدنامه] مورخ [تاریخ عقدنامه] صادره از دفترخانه ازدواج شماره [شماره دفترخانه]، به عقد دائم خوانده محترم آقای [نام کامل زوج] درآمده و مهریه ایشان به میزان [تعداد مهریه] [نوع مهریه، مثال: سکه تمام بهار آزادی] تعیین گردیده است.
متأسفانه مرحومه [نام زوجه] در تاریخ [تاریخ فوت زوجه] فوت نموده و ورثه قانونی ایشان بر اساس گواهی حصر وراثت پیوست، عبارتند از: [ذکر نام وراث و نسبت با متوفی].
با عنایت به اینکه مهریه حق مالی متوفی بوده و به موجب قانون به ورثه ایشان منتقل می گردد و تا کنون توسط خوانده پرداخت نشده است، لذا به استناد مواد قانونی فوق الذکر و گواهی های پیوستی، تقاضای رسیدگی و صدور حکم بر محکومیت خوانده به پرداخت سهم الارث قانونی هر یک از خواهان ها از مهریه مرحومه، به نرخ روز شاخص بانک مرکزی از تاریخ فوت، به انضمام کلیه خسارات دادرسی را دارم.

با تشکر و احترام
نام و نام خانوادگی ورثه یا وکیل آن ها
امضاء و تاریخ

نمونه 2: دادخواست مطالبه مهریه توسط وراث زوجه از ترکه زوج متوفی (در صورت فوت زوج نیز)

بسمه تعالی
ریاست محترم دادگاه خانواده [نام شهرستان محل اقامت ورثه زوج متوفی]

با سلام و احترام،

احتراماً به استحضار عالی می رساند:

خواهان ها:
1.  نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی وارث 1]، فرزند: [نام پدر وارث 1]، کد ملی: [کد ملی وارث 1]، نشانی: [آدرس کامل وارث 1] (نسبت: [فرزند/پدر/مادر/زوج] زوجه متوفی)
2.  نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی وارث 2]، فرزند: [نام پدر وارث 2]، کد ملی: [کد ملی وارث 2]، نشانی: [آدرس کامل وارث 2] (نسبت: [فرزند/پدر/مادر/زوج] زوجه متوفی)
    (در صورت وجود وراث بیشتر، به همین ترتیب ادامه دهید)

خواندگان: (ورثه زوج متوفی)
1.  نام و نام خانوادگی: [نام کامل وارث زوج 1]، فرزند: [نام پدر وارث زوج 1]، کد ملی: [کد ملی وارث زوج 1]، نشانی: [آدرس کامل وارث زوج 1] (به عنوان یکی از وراث مرحوم [نام کامل زوج متوفی])
2.  نام و نام خانوادگی: [نام کامل وارث زوج 2]، فرزند: [نام پدر وارث زوج 2]، کد ملی: [کد ملی وارث زوج 2]، نشانی: [آدرس کامل وارث زوج 2] (به عنوان یکی از وراث مرحوم [نام کامل زوج متوفی])
    (در صورت وجود وراث بیشتر از زوج، به همین ترتیب ادامه دهید)

خواسته:
    صدور حکم بر محکومیت ورثه مرحوم [نام کامل زوج متوفی] به پرداخت سهم الارث قانونی هر یک از خواهان ها از مهریه (به میزان [تعداد دقیق] سکه تمام بهار آزادی/مثقال طلا/وجه نقد) همسر متوفی خود، مرحومه [نام کامل زوجه متوفی] (فرزند [نام پدر زوجه])، به نرخ روز شاخص بانک مرکزی از تاریخ فوت زوجه، از ماترک (اموال به جا مانده) مرحوم [نام کامل زوج متوفی]، به انضمام کلیه خسارات دادرسی (شامل هزینه دادرسی، حق الوکاله وکیل و هزینه کارشناسی).

دلایل و منضمات:
1.  تصویر مصدق گواهی فوت زوجه شماره [شماره گواهی فوت زوجه] مورخ [تاریخ گواهی فوت زوجه].
2.  تصویر مصدق گواهی فوت زوج شماره [شماره گواهی فوت زوج] مورخ [تاریخ گواهی فوت زوج].
3.  تصویر مصدق گواهی حصر وراثت زوجه شماره [شماره گواهی حصر وراثت زوجه] صادره از شورای حل اختلاف [نام شهرستان].
4.  تصویر مصدق گواهی حصر وراثت زوج شماره [شماره گواهی حصر وراثت زوج] صادره از شورای حل اختلاف [نام شهرستان].
5.  تصویر مصدق سند ازدواج (عقدنامه) شماره [شماره عقدنامه] مورخ [تاریخ عقدنامه] دفترخانه شماره [شماره دفترخانه].
6.  تصاویر مصدق شناسنامه و کارت ملی خواهان ها.
7.  تصاویر مصدق شناسنامه و کارت ملی خواندگان.
8.  (در صورت لزوم) لیست اموال به جا مانده از مرحوم [نام کامل زوج متوفی] (ماترک).

شرح خواسته:
احتراماً به استحضار می رساند که مرحومه [نام کامل زوجه متوفی]، فرزند [نام پدر زوجه]، به موجب عقدنامه رسمی شماره [شماره عقدنامه] مورخ [تاریخ عقدنامه] صادره از دفترخانه ازدواج شماره [شماره دفترخانه]، به عقد دائم مرحوم [نام کامل زوج متوفی] درآمده و مهریه ایشان به میزان [تعداد مهریه] [نوع مهریه، مثال: سکه تمام بهار آزادی] تعیین گردیده است.
متأسفانه مرحومه [نام زوجه] در تاریخ [تاریخ فوت زوجه] و مرحوم [نام زوج] در تاریخ [تاریخ فوت زوج] فوت نموده اند. ورثه قانونی مرحومه [نام زوجه] بر اساس گواهی حصر وراثت پیوست، عبارتند از: [ذکر نام وراث زوجه و نسبت با متوفی].
با عنایت به اینکه مهریه حق مالی متوفی بوده و به موجب قانون به ورثه ایشان منتقل می گردد و از ترکه مرحوم [نام زوج] نیز تا کنون پرداخت نشده است، لذا به استناد مواد قانونی فوق الذکر و گواهی های پیوستی، تقاضای رسیدگی و صدور حکم بر محکومیت ورثه مرحوم [نام زوج] به پرداخت سهم الارث قانونی هر یک از خواهان ها از مهریه مرحومه، به نرخ روز شاخص بانک مرکزی از تاریخ فوت زوجه، از ماترک وی، به انضمام کلیه خسارات دادرسی را دارم.

با تشکر و احترام
نام و نام خانوادگی ورثه یا وکیل آن ها
امضاء و تاریخ

نتیجه گیری و توصیه پایانی

مطالبه مهریه توسط وراث زوجه، یک حق قانونی و شرعی است که با فوت زن از بین نمی رود، بلکه به ورثه او منتقل می شود. این فرآیند، هرچند ممکن است در ابتدا پیچیده و دشوار به نظر برسد، اما با آگاهی از قوانین مهریه پس از فوت زوجه و پیگیری صحیح مراحل قانونی، قابل وصول است.

همانطور که در این راهنمای جامع مشاهده شد، از اخذ گواهی فوت و انحصار وراثت گرفته تا تنظیم دقیق دادخواست و مراحل رسیدگی در دادگاه و در نهایت اجرای حکم، هر گام اهمیت ویژه ای دارد. تعیین صحیح وراث، محاسبه سهم الارث از مهریه برای هر یک از آن ها، و توجه به شرایط خاص مهریه (عندالمطالبه یا عندالاستطاعه) و وضعیت نزدیکی، از نکات کلیدی است که موفقیت پرونده را تضمین می کند.

توصیه اکید می شود که در این مسیر، به ویژه با توجه به ظرافت های قانونی و نیاز به ارائه مدارک دقیق و تنظیم صحیح دادخواست، حتماً از مشاوره یک وکیل متخصص دعاوی خانواده و ارث بهره مند شوید. یک وکیل مجرب می تواند شما را در تمامی مراحل راهنمایی کند، از بروز اشتباهات جلوگیری نماید و از تضییع حقوق شما و سایر وراث پیشگیری به عمل آورد. به یاد داشته باشید که مهریه، حقی ممتاز است و با دقت و صبر می توان آن را وصول کرد.