راه آهن رشت آستارا | پروژه 16 هزار میلیاردی کریدور شمال جنوب

تکمیل شبکه های حمل ونقل به ویژه خطوط ریلی یکی از موتورهای اصلی توسعه اقتصادی و تقویت جایگاه ژئوپلیتیک کشورهاست. در ایران پروژه راه آهن رشت به آستارا و اتصال آن به شبکه ریلی جمهوری آذربایجان و روسیه نقشی حیاتی در فعال سازی کامل کریدور بین المللی شمال-جنوب (INSTC) ایفا می کند. این کریدور که ایران را از طریق دریای خزر به روسیه و اروپا و از طریق خلیج فارس و دریای عمان به هند و جنوب شرق آسیا متصل می سازد نیازمند تکمیل حلقه های مفقوده ریلی است. پروژه رشت-آستارا به دلیل موقعیت راهبردی خود در مسیر این کریدور سال هاست که مورد توجه قرار دارد و پیشرفت آن بر حجم و سرعت ترانزیت کالا و مسافر در این مسیر حیاتی تاثیر مستقیم می گذارد.

آخرین وضعیت راه آهن رشت کاسپین

مسیر ریلی رشت به بندر کاسپین به عنوان بخش پایانی خط آهن قزوین-رشت و اتصال دهنده شبکه ریلی سراسری ایران به بندر مهم کاسپین در سواحل دریای خزر به مرحله بهره برداری رسیده است. این قطعه ریلی ۳۵ تا ۳۷ کیلومتری با سرمایه گذاری بالغ بر ۱۷ هزار و ۵۰۰ میلیارد ریال احداث شده و تکمیل آن نقطه عطفی در اتصال دریای خزر به شبکه ریلی سراسری محسوب می شود.

با افتتاح این بخش نه تنها رویه های صادرات واردات و ترانزیت تسهیل می گردد بلکه یکی از مهمترین و راهبردی ترین گذرگاه های حمل ونقل بین المللی یعنی کریدور شمال-جنوب پس از حدود ۲۴ سال به شکل کامل تری فعال خواهد شد. این اتصال ریلی امکان حمل ونقل ترکیبی (Multimodal Transport) را از طریق دریا زمین و ریل فراهم می آورد و نقش ایران را در ترانزیت منطقه ای و بین المللی تقویت می کند.

راه آهن رشت کاسپین به خط پایان رسید

پروژه راه آهن رشت-کاسپین که از سال ۲۰۰۶ آغاز شده بود اما تا سال ۲۰۱۹ تنها سه درصد پیشرفت داشت در سال های اخیر سرعت گرفت و اکنون به پایان رسیده است. با وجود مسیر نسبتاً کوتاه شرایط جغرافیایی منطقه گیلان نیازمند احداث سازه های متعددی از جمله ۱۸ پل بزرگ و ۲۴۳ پل کوچک بوده است.

راه آهن رشت کاسپین به زودی افتتاح می شود

مراسم افتتاح رسمی راه آهن رشت-کاسپین در تاریخ ۳۰ خرداد ۱۴۰۳ (۲۰ ژوئن ۲۰۲۴) با حضور مقامات عالی رتبه ایرانی و نمایندگانی از کشورهای روسیه و جمهوری آذربایجان برگزار شد که نشان دهنده اهمیت منطقه ای این پروژه است. سرعت در نظر گرفته شده برای قطارهای مسافری در این مسیر ۱۲۰ کیلومتر بر ساعت و برای قطارهای باری ۸۰ کیلومتر بر ساعت است.

روند احداث راه آهن رشت آستارا

در حالی که بخش قزوین-رشت از مسیر ریلی شمال در سال ۱۳۹۷ به بهره برداری رسید قطعه ۱۶۴ کیلومتری رشت-آستارا همچنان در دست احداث است. این بخش تنها قطعه ریلی باقی مانده در مسیر کریدور شمال-جنوب است که اتصال کامل شبکه ریلی ایران به راه آهن جمهوری آذربایجان و از آنجا به روسیه را میسر می سازد. تکمیل این مسیر برای سرعت بخشیدن به ترانزیت کالا میان ایران آذربایجان و روسیه حیاتی است.

راه آهن رشت آستارا روی ریل ساخت

احداث راه آهن رشت-آستارا به دلیل اهمیت راهبردی آن در کانون توجه دولت و شرکای منطقه ای قرار دارد. توافقاتی با کشور روسیه برای سرمایه گذاری و تسریع در روند ساخت این مسیر ریلی صورت گرفته است تا امکان اتصال بدون وقفه ریلی میان بنادر جنوبی ایران در خلیج فارس و دریای عمان با بنادر شمالی در دریای خزر و سپس شبکه ریلی روسیه فراهم شود.

آغاز عملیات اجرایی راه آهن رشت آستارا به زودی

عملیات اجرایی بخش اصلی و باقیمانده راه آهن رشت-آستارا منوط به نهایی شدن قراردادهای تجاری و تامین مالی به ویژه از سوی شرکای خارجی مانند روسیه است. انتظار می رود با رفع موانع مالی و حقوقی عملیات اجرایی این بخش حیاتی هرچه سریع تر آغاز شود تا پروژه در زمان بندی پیش بینی شده به اتمام برسد.

آغاز مطالعات زمین شناسی راه آهن رشت آستارا

پیش از آغاز عملیات اجرایی گسترده مطالعات دقیق زمین شناسی و فنی در مسیر ۱۶۴ کیلومتری رشت-آستارا ضروری است. این مطالعات به شناسایی چالش های احتمالی در مسیر مانند نوع خاک پستی و بلندی ها و نیاز به احداث تونل یا پل کمک کرده و مبنای طراحی های مهندسی دقیق قرار می گیرند تا اجرای پروژه با کمترین مشکل صورت پذیرد.

راه آهن رشت آستارا پیش بینی تملک اراضی طی یک سال و ساخت در ۴۸ ماه

بر اساس توافق صورت گرفته با روسیه در اوایل سال ۲۰۲۳ هدف گذاری برای تکمیل پروژه ریلی رشت-آستارا پس از آغاز عملیات اجرایی حدود سه سال (۳۶ ماه) تعیین شده است. تامین مالی و تملک اراضی مورد نیاز از جمله مراحل اولیه و کلیدی هستند که باید پیش از شروع ساخت وسازهای گسترده انجام شوند و پیشرفت در این مراحل برای رعایت زمان بندی ساخت حیاتی است.

اهمیت راهبردی راه آهن رشت آستارا در کریدور شمال جنوب

مسیر ریلی رشت-آستارا آخرین قطعه مفقوده کریدور حمل ونقل بین المللی شمال-جنوب در خاک ایران است. تکمیل این بخش امکان اتصال کامل شبکه ریلی ایران از بندرعباس و چابهار در جنوب به بندر آستارا در شمال و سپس به شبکه ریلی جمهوری آذربایجان و روسیه را فراهم می کند. این اتصال ستون فقرات بخش ریلی کریدور شمال-جنوب را تشکیل می دهد.

راه آهن رشت آستارا ستون فقرات کریدور شمال جنوب می شود

کریدور شمال-جنوب که با هدف تسهیل ترانزیت کالا بین هند ایران روسیه قفقاز و اروپای شمالی ایجاد شده در حال حاضر به دلیل نبود اتصال ریلی مستقیم بین رشت و آستارا با چالش هایی مواجه است. کالاها در حال حاضر در این فاصله با کامیون جابه جا می شوند که سرعت و حجم ترانزیت را کاهش می دهد. تکمیل این خط آهن کارایی کریدور را به شکل چشمگیری افزایش خواهد داد.

تحقق ترانزیت جهانی با تکمیل راه آهن رشت آستارا

با تکمیل راه آهن رشت-آستارا امکان انتقال مستقیم کانتینرها از بنادر جنوبی ایران به مقاصد شمالی و بالعکس از طریق ریل فراهم می شود. این امر نه تنها هزینه ها و زمان حمل ونقل را کاهش می دهد بلکه موقعیت ایران را به عنوان یک مسیر ترانزیتی مطمئن و کارآمد در سطح جهانی تثبیت می کند و دسترسی به بازارهای بین المللی را تسهیل می نماید.

راه آهن رشت آستارا پروژه ای برای اتصال ایران به بازارهای بین المللی

این پروژه نه تنها برای ایران بلکه برای کشورهای همسایه و شرکای تجاری مانند روسیه جمهوری آذربایجان و هند نیز اهمیت فراوانی دارد. اتصال ریلی کامل امکان تجارت روان تر و افزایش مبادلات تجاری را فراهم می آورد و به تقویت همکاری های اقتصادی منطقه ای کمک می کند. این خط آهن عملاً ایران را به بازارهای بزرگ منطقه و جهان متصل خواهد کرد.

چالش ها و موانع تکمیل پروژه راه آهن رشت آستارا

پروژه احداث راه آهن رشت-آستارا با وجود اهمیت راهبردی با چالش های متعددی روبروست. یکی از اصلی ترین موانع تامین مالی پروژه است که به دلیل نیاز به سرمایه گذاری کلان نیازمند مشارکت و همکاری های بین المللی است. تامین منابع مالی کافی و پایدار برای پیشبرد پروژه با سرعت مطلوب حیاتی است.

راه آهن رشت آستارا به ۱۶ هزار میلیارد نیاز دارد

تکمیل پروژه ریلی رشت-آستارا نیازمند منابع مالی قابل توجهی است. اگرچه رقم دقیق مورد نیاز ممکن است در طول زمان تغییر کند اما برآوردها نشان می دهد که برای احداث این ۱۶۴ کیلومتر مسیر ریلی در شرایط جغرافیایی گیلان اعتبارات هنگفتی لازم است که تامین آن یکی از بزرگترین چالش های پیش روی پروژه محسوب می شود و بخش عمده آن باید از محل سرمایه گذاری خارجی تامین شود.

محدودیت منابع در تملک اراضی اصلی ترین مانع پروژه

یکی دیگر از موانع مهم در مسیر تکمیل پروژه فرآیند پیچیده و هزینه بر تملک اراضی در مسیر احداث خط آهن است. محدودیت منابع مالی برای پرداخت غرامت به مالکان و همچنین مسائل حقوقی مربوط به تملک می تواند روند اجرایی پروژه را کند کرده و نیازمند تدابیر ویژه و تامین بودجه کافی برای این بخش از پروژه است.

اجرای پروژه ریلی رشت آستارا معطل قرارداد تجاری است

پیشرفت عملیات اجرایی در پروژه رشت-آستارا به شدت به نهایی شدن قراردادهای تجاری و مالی به خصوص با طرف روس وابسته است. این قراردادها چارچوب همکاری نحوه تامین مالی و سهم هر یک از طرفین را مشخص می کنند و تا زمانی که این توافقات به مرحله اجرا نرسند سرعت و دامنه عملیات اجرایی محدود خواهد بود.

روس ها برای سرمایه گذاری در راه آهن آستارا هنوز به نتیجه نرسیده اند مسکو در تامین مالی به مشکل برخورد

گزارش ها حاکی از آن است که طرف روس در تامین مالی سهم خود در پروژه رشت-آستارا با چالش هایی روبرو شده است. این مسئله باعث تاخیر در نهایی شدن قرارداد سرمایه گذاری و در نتیجه کندی پیشرفت پروژه شده است. حل مشکلات تامین مالی از سوی روسیه برای آغاز عملیات اجرایی با سرعت مورد انتظار حیاتی است.

همکاری های بین المللی و توافقات مربوط به راه آهن رشت آستارا

تکمیل راه آهن رشت-آستارا یک پروژه چندملیتی است و نیازمند همکاری نزدیک ایران با کشورهای همسایه به ویژه روسیه و جمهوری آذربایجان است. این پروژه در چارچوب کریدور بین المللی شمال-جنوب تعریف شده و منافع مشترک کشورهای عضو را تامین می کند.

امضای تفاهم نامه با روسیه برای احداث راه آهن رشت آستارا

ایران و روسیه تفاهم نامه ای برای همکاری در احداث و تامین مالی پروژه راه آهن رشت-آستارا امضا کرده اند. این تفاهم نامه چارچوب کلی مشارکت دو کشور را تعیین کرده و زمینه را برای مذاکرات نهایی در خصوص جزئیات اجرایی و مالی پروژه فراهم آورده است. هدف اصلی تسریع در تکمیل این بخش حیاتی از کریدور شمال-جنوب است.

اهتمام دولت و راهکارهای تسریع در احداث

با توجه به اهمیت راهبردی راه آهن رشت-آستارا برای اقتصاد و جایگاه ترانزیتی ایران دولت اهتمام ویژه ای به تکمیل هرچه سریع تر این پروژه دارد. تلاش ها برای رفع موانع موجود به ویژه در زمینه تامین مالی و نهایی کردن قراردادها با طرف خارجی در دستور کار قرار دارد.

اهتمام جدی دولت چهاردهم جهت تکمیل راه آهن رشت آستارا

دولت فعلی و آتی ایران به اهمیت تکمیل پروژه های زیرساختی کلان نظیر راه آهن رشت-آستارا واقف هستند و تلاش دارند با پیگیری های دیپلماتیک و اقتصادی موانع پیش رو را برطرف کرده و زمینه را برای آغاز عملیات اجرایی با سرعت بالا فراهم آورند. این پروژه یکی از اولویت های اصلی در حوزه حمل ونقل و ترانزیت کشور محسوب می شود.

استفاده از حمل ونقل ترکیبی در کریدور شمال جنوب تا قبل از تکمیل راه آهن رشت آستارا

تا زمان تکمیل بخش ریلی رشت-آستارا برای بهره برداری هرچه بیشتر از کریدور شمال-جنوب از روش حمل ونقل ترکیبی استفاده می شود. در این روش کالا پس از رسیدن به رشت از طریق ریل با کامیون به آستارا منتقل شده و سپس مجدداً وارد شبکه ریلی جمهوری آذربایجان می شود. تکمیل خط آهن رشت-آستارا این نیاز به حمل ونقل جاده ای میانی را برطرف خواهد کرد.

خط ریلی رشت آستارا چند ساله ساخته می شود؟

بر اساس توافقات صورت گرفته با روسیه پیش بینی می شود پس از آغاز عملیات اجرایی ساخت این مسیر ریلی حدود سه سال به طول انجامد.

چرا رشت به آستارا نمی رسد؟!

تکمیل مسیر ۱۶۴ کیلومتری رشت-آستارا به دلیل نیاز به سرمایه گذاری کلان و چالش هایی در تامین مالی و تملک اراضی با تاخیرهایی روبرو شده است.

قرارداد راه آهن رشت آستارا به کجا رسید؟

تفاهم نامه های همکاری با روسیه برای احداث و تامین مالی پروژه امضا شده اما نهایی شدن قرارداد اجرایی و تامین مالی نهایی همچنان در حال پیگیری است.

وعده آغاز عملیات اجرایی راه آهن رشت آستارا تا چند روز آینده جدی است؟

آغاز عملیات اجرایی منوط به نهایی شدن کامل قراردادها و تامین مالی است و زمان دقیق آن به پیشرفت مذاکرات و رفع موانع بستگی دارد.