قانون 14 سکه تصویب شد

قانون 14 سکه تصویب شد عبارتی است که این روزها در محافل حقوقی و اجتماعی زیاد به گوش می رسد و ابهامات زیادی را برای زوجین، وکیلان و عموم مردم ایجاد کرده است. حقیقت آن است که قانون 14 سکه به عنوان یک قانون جامع برای کل مهریه تصویب نشده، بلکه بحث بر سر طرحی برای کاهش سقف ضمانت اجرای کیفری مهریه به 14 سکه است. این موضوع به معنای محدود کردن اصل مهریه نیست، بلکه به چگونگی اجرای آن مربوط می شود و قانون 110 سکه همچنان به قوت خود باقی است.

مدت ها است که زمزمه هایی درباره تغییرات اساسی در قوانین مهریه به گوش می رسد و بسیاری از افراد جامعه به دنبال پاسخ این پرسش هستند که آیا واقعاً «قانون ۱۴ سکه» به مرحله تصویب رسیده است؟ این ابهام، به خصوص با توجه به نوسانات اقتصادی و افزایش چشمگیر قیمت سکه، نگرانی های متعددی را برای زوج های جوان در آستانه ازدواج، و همچنین کسانی که سال ها پیش زندگی مشترک خود را آغاز کرده اند، به وجود آورده است. برای روشن شدن این موضوع و برطرف کردن تمامی پرسش های ذهن، نیاز است تا با دقت به جزئیات قانونی و تفاوت های میان یک طرح پیشنهادی و یک قانون اجرایی نگاه شود. شفاف سازی کامل و پاسخ به تمامی ابهامات، به افراد کمک می کند تا با آگاهی کامل تصمیم های درست و منطقی بگیرند و از سردرگمی های حقوقی دور بمانند.

حقیقت ماجرا: آیا قانون 14 سکه مهریه تصویب شده است؟

برخلاف تصور رایج و اخبار ضد و نقیضی که در فضای مجازی و میان مردم دست به دست می شود، لازم است صراحتاً اعلام شود که «قانون 14 سکه» به عنوان یک قانون جامع که کل مهریه را محدود به چهارده سکه کند، به تصویب نرسیده است. آنچه در این باره مطرح شده، در واقع یک «طرح» پیشنهادی بوده که هدف آن، کاهش سقف ضمانت اجرای کیفری مهریه از ۱۱۰ سکه به ۱۴ سکه است. این دو مفهوم، یعنی «طرح» و «قانون»، تفاوت های بنیادینی دارند که درک آن ها برای شفاف سازی این ابهام ضروری است.

«طرح» یا «لایحه» یک پیشنهاد قانونی است که از سوی نمایندگان مجلس یا دولت ارائه می شود و برای تبدیل شدن به قانون، باید مراحل متعددی از جمله تصویب در کمیسیون های تخصصی، رأی گیری در صحن علنی مجلس و تأیید شورای نگهبان را طی کند. در مقابل، «قانون» به مصوبه ای اطلاق می شود که تمامی این مراحل را گذرانده و پس از ابلاغ رسمی، لازم الاجرا می شود. آنچه درباره ۱۴ سکه مهریه مطرح است، در حد یک طرح باقی مانده و هنوز به مرحله قانون تبدیل نشده است.

با توجه به این توضیحات، وضعیت فعلی قانون مهریه در ایران همچنان بر اساس «قانون ۱۱۰ سکه» استوار است. این قانون به این معناست که زوجه تا سقف ۱۱۰ سکه تمام بهار آزادی، از ضمانت اجرای کیفری (مانند حبس زوج) برای مطالبه مهریه خود برخوردار است. برای مبالغ بالاتر از ۱۱۰ سکه، امکان مطالبه همچنان وجود دارد، اما این مطالبه فاقد ضمانت اجرای کیفری بوده و صرفاً از طریق روش های حقوقی (مدنی) و با اثبات توانایی مالی زوج ممکن خواهد بود. بنابراین، هرگونه ادعایی مبنی بر تصویب نهایی قانون ۱۴ سکه و لازم الاجرا شدن آن در حال حاضر، نادرست است.

چرا طرح کاهش ضمانت اجرای کیفری مهریه مطرح شد؟

طرح کاهش ضمانت اجرای کیفری مهریه به ۱۴ سکه، حاصل دغدغه ها و چالش های متعددی در جامعه ایران بوده است. این طرح با اهداف و دلایل مختلفی از سوی قانون گذاران و صاحب نظران مطرح شد که در ادامه به برخی از مهم ترین آن ها پرداخته می شود.

افزایش قیمت سکه و مشکلات اقتصادی

یکی از اصلی ترین دلایل مطرح شدن این طرح، افزایش سرسام آور قیمت سکه در سال های اخیر است. با هر نوسان در بازار طلا و ارز، ارزش مهریه های تعیین شده به شدت افزایش یافته و پرداخت آن برای بسیاری از مردان به یک چالش غیرممکن تبدیل شده است. این وضعیت، فشار مالی عظیمی را بر دوش خانواده ها قرار داده و باعث ایجاد پرونده های قضایی بی شمار شده است.

کاهش آمار زندانیان مهریه

آمار بالای زندانیان مهریه، یکی دیگر از دغدغه های جدی نظام قضایی و اجتماعی کشور بوده است. مردان زیادی به دلیل عدم توانایی در پرداخت مهریه به زندان می افتند که این مسئله نه تنها باعث از هم پاشیدگی خانواده ها می شود، بلکه فشار زیادی را بر زندان ها و سیستم قضایی وارد می کند. هدف اصلی طرح، کاهش این آمار و جلوگیری از حبس مردانی است که واقعاً توانایی مالی برای پرداخت مهریه های سنگین را ندارند.

ترویج ازدواج آسان و کاهش طلاق

برخی از موافقان طرح معتقدند که مهریه های سنگین، مانعی برای ازدواج جوانان و حتی عاملی برای افزایش آمار طلاق شده است. این دیدگاه بر این باور است که با منطقی کردن ضمانت اجرای مهریه، می توان ازدواج های آسان تر را ترویج داد و از طلاق هایی که صرفاً به دلیل اهرم فشار مهریه رخ می دهند، جلوگیری کرد. تصور می شود که این تغییر می تواند تعادل بیشتری در روابط زناشویی ایجاد کند.

دیدگاه های موافق و مخالف طرح

همانند بسیاری از مسائل اجتماعی، طرح کاهش ضمانت اجرای کیفری مهریه نیز دارای دیدگاه های موافق و مخالف متعددی است که هر کدام دلایل و استدلال های خود را دارند:

• موافقان (معمولاً مردان و بخشی از قانون گذاران): این گروه معتقدند که کاهش سقف ضمانت اجرا، فشار مالی را از دوش مردان برداشته و از سوءاستفاده های احتمالی از مهریه به عنوان ابزاری برای فشار یا کسب درآمد جلوگیری می کند. از نظر آن ها، این طرح به حفظ بنیان خانواده کمک کرده و مردان را از بلاتکلیفی و زندان نجات می دهد.
• مخالفان (معمولاً زنان و مدافعان حقوق زنان): این گروه نگران تضعیف پشتوانه مالی زن پس از طلاق هستند. آن ها معتقدند که مهریه، به خصوص در شرایط اقتصادی کنونی، تنها اهرم حمایت مالی برای زنانی است که ممکن است پس از جدایی، هیچ منبع درآمد یا سرپناهی نداشته باشند. از دیدگاه آن ها، این طرح می تواند امنیت اقتصادی زنان را به خطر اندازد و عدالت را در برخی موارد خدشه دار کند.

طرح کاهش سقف ضمانت اجرای کیفری مهریه، در پی حل معضلات اقتصادی و اجتماعی ناشی از مهریه های سنگین، از جمله افزایش زندانیان و چالش های ازدواج جوانان، مطرح شده است.

جزئیات طرح پیشنهادی کاهش ضمانت اجرای کیفری به 14 سکه

برای درک بهتر آنچه در محافل قانونی و اجتماعی پیرامون ۱۴ سکه مهریه مطرح می شود، بررسی جزئیات «طرح پیشنهادی» اهمیت دارد. این طرح، اگرچه هنوز به قانون تبدیل نشده، اما می تواند مبنایی برای تغییرات آتی باشد و آگاهی از آن برای مخاطبین ضروری است.

سقف ضمانت اجرای کیفری (حبس)

مهم ترین نکته در این طرح پیشنهادی این است که سقف ضمانت اجرای کیفری برای مهریه، از ۱۱۰ سکه به ۱۴ سکه کاهش یابد. این بدان معناست که اگر زوجه مهریه خود را مطالبه کند و زوج توانایی پرداخت نداشته باشد، تنها تا ۱۴ سکه از مهریه او، امکان صدور حکم جلب یا حبس برای زوج وجود خواهد داشت. این تغییر، به طور مستقیم بر کاهش آمار زندانیان مهریه تأثیر خواهد گذاشت و از حبس مردانی که به دلیل بدهی مهریه در زندان هستند، جلوگیری می کند.

نحوه وصول مهریه بالاتر از 14 سکه

این طرح به هیچ وجه به معنای سلب حق زوجه برای مطالبه مهریه های بالاتر از ۱۴ سکه نیست. اگر مهریه زوجه بیش از ۱۴ سکه باشد (مثلاً ۱۰۰ سکه یا بیشتر)، او همچنان می تواند کل مهریه خود را مطالبه کند. اما برای مبالغی که از ۱۴ سکه فراتر می رود، دیگر امکان صدور حکم جلب یا حبس وجود نخواهد داشت و زوجه باید از طریق روش های حقوقی (مدنی) مهریه خود را پیگیری کند. این روش ها شامل توقیف اموال زوج، مزایده و فروش آن ها برای پرداخت مهریه است. البته، در تمامی این مراحل، اثبات تمکن مالی مرد (دارایی، درآمد، شغل و…) ضروری است. در صورت عدم توانایی مالی زوج، مهریه مازاد بر ۱۴ سکه نیز ممکن است به صورت اقساطی یا مشروط به توان مالی او پرداخت شود.

محدودیت ها و استثنائات طرح

در طرح پیشنهادی، ممکن است استثنائاتی نیز در نظر گرفته شود. به عنوان مثال، برخی از پیشنهادها مطرح می کنند که در صورت اثبات تمکن مالی بسیار بالای زوج، و تشخیص قاضی، ممکن است مهریه تا سقف ۱۱۰ سکه نیز با روش های حقوقی قابل مطالبه باشد، حتی اگر ضمانت اجرای کیفری برای آن وجود نداشته باشد. این انعطاف پذیری به قاضی اجازه می دهد تا در هر پرونده، با توجه به شرایط خاص زوجین و تمکن مالی واقعی مرد، تصمیم گیری کند تا عدالت بیشتری برقرار شود. اما این موارد هنوز در حد طرح هستند و قطعیت ندارند.

پیش بینی مالیات برای مهریه های بالا (در طرح پیشنهادی)

یکی از بخش های جنجالی و مهم این طرح پیشنهادی، موضوع مالیات بر مهریه های بالاست. این بند با هدف کنترل مهریه های نامتعارف و تشویق به تعیین مهریه های معقول تر، طراحی شده است:

• نرخ های مالیاتی پلکانی: بر اساس این طرح، برای مهریه هایی که از سقف مشخصی بالاتر می روند، نرخ های مالیاتی پلکانی در نظر گرفته می شود. به عنوان مثال، مهریه های ۱۵ تا ۵۰ سکه مشمول ۱۰ درصد مالیات، مهریه های ۵۱ تا ۱۰۰ سکه مشمول ۲۰ درصد و مهریه های بیش از ۱۰۰ سکه ممکن است مشمول ۳۰ درصد مالیات شوند. این درصدها در طرح های مختلف متفاوت بوده و قطعی نیستند.
• مسئولیت پرداخت مالیات: در این طرح، مسئولیت پرداخت مالیات بر عهده زوجه (دریافت کننده مهریه) گذاشته شده است. این منطق بر این پایه استوار است که زوجه به عنوان ذی نفع اصلی، مالیات دارایی خود را بپردازد.
• اهمیت مالیات در کاهش مهریه های نامتعارف: پیش بینی می شود که وضع چنین مالیاتی، انگیزه ای قوی برای زوجین ایجاد کند تا مهریه هایی منطقی تر و متناسب با عرف و توان مالی تعیین کنند. این امر می تواند به مرور زمان به کاهش مهریه های نجومی و تبعات منفی آن ها کمک کند.

لازم به تأکید است که تمامی این جزئیات در حال حاضر در حد یک «طرح پیشنهادی» قرار دارند و تا زمانی که به صورت قانون مصوب و ابلاغ نشوند، هیچ یک از آن ها قابلیت اجرایی ندارند. اطلاع از این طرح ها صرفاً برای آمادگی و آگاهی از بحث های جاری در حوزه حقوق خانواده مفید است.

قانون مهریه فعلی (1404): آنچه باید بدانید (110 سکه و سایر مقررات)

با وجود بحث ها و طرح های پیشنهادی، آنچه امروز به عنوان قانون مهریه در ایران لازم الاجراست، مجموعه ای از مقررات است که عمدتاً بر پایه «قانون حمایت خانواده» مصوب سال ۱۳۹۱ و اصلاحات بعدی آن شکل گرفته است. درک این قوانین برای هر فردی که قصد ازدواج دارد یا درگیر مسائل خانوادگی است، حیاتی است.

قانون 110 سکه

مهم ترین جنبه قانون فعلی، مربوط به سقف ۱۱۰ سکه است. بر اساس ماده ۲۲ قانون حمایت خانواده: «هرگاه مهریه در زمان وقوع عقد تا یکصد و ده سکه تمام بهار آزادی یا معادل آن باشد، وصول آن مشمول مقررات ماده (۲) قانون اجرای محکومیت های مالی است. چنانچه مهریه، بیشتر از این میزان باشد در خصوص مازاد، فقط ملائت زوج ملاک پرداخت است.»

• سقف ضمانت اجرای کیفری (حبس): این قانون بیان می دارد که تا سقف ۱۱۰ سکه تمام بهار آزادی، زوجه می تواند از ضمانت اجرای کیفری (همانند حکم جلب یا حبس زوج) برای مطالبه مهریه خود استفاده کند. این به معنای آن است که اگر مردی توانایی پرداخت مهریه تا این سقف را نداشته باشد و اعسار او نیز پذیرفته نشود، ممکن است به زندان محکوم شود.
• لزوم اثبات تمکن مالی برای مهریه های بالای 110 سکه: اگر مهریه تعیین شده بیش از ۱۱۰ سکه باشد، برای مطالبه مبالغ مازاد بر این سقف، دیگر امکان صدور حکم حبس وجود ندارد. در این صورت، زوجه باید از طریق مراجع قضایی اقدام کند و تمکن مالی زوج را برای پرداخت مبالغ مازاد بر ۱۱۰ سکه اثبات نماید. اگر زوج اموالی برای پرداخت نداشته باشد یا نتوان تمکن او را ثابت کرد، زوجه نمی تواند مبالغ مازاد را از طریق قوه قهریه (مانند حبس) دریافت کند، بلکه باید منتظر بماند تا مرد صاحب مال شود.
• رعایت مقررات محاسبه مهریه به نرخ روز: نکته مهم دیگر این است که مهریه، چه در سقف ۱۱۰ سکه و چه بالاتر از آن، باید به نرخ روز محاسبه و پرداخت شود. این یعنی ارزش سکه در زمان مطالبه و پرداخت، ملاک قرار می گیرد، نه ارزش آن در زمان عقد.

مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه

نحوه تعیین مهریه در سند ازدواج، تأثیر بسزایی در چگونگی مطالبه و وصول آن دارد:

• مهریه عندالمطالبه: در این حالت، به محض وقوع عقد، مهریه بر ذمه زوج مستقر می شود و زوجه هر زمان که بخواهد (حتی بدون طلاق)، می تواند آن را مطالبه کند. مرد موظف به پرداخت است و اگر توانایی پرداخت یکجا را نداشته باشد، می تواند دادخواست اعسار بدهد تا مهریه تقسیط شود.
• مهریه عندالاستطاعه: در این نوع مهریه، زوجه تنها زمانی می تواند مهریه خود را مطالبه کند که ثابت شود زوج توانایی مالی برای پرداخت آن را دارد. در حقیقت، بار اثبات تمکن مالی بر عهده زوجه است. این نوع مهریه، فشار کمتری بر زوج وارد می کند و به نوعی، مرد را در برابر نوسانات اقتصادی و عدم توانایی در پرداخت یکجای مهریه، حمایت می کند.

دادخواست اعسار مهریه

اعسار به معنای ناتوانی مالی است. اگر زوج محکوم به پرداخت مهریه شود اما توانایی مالی برای پرداخت یکجای آن را نداشته باشد، می تواند دادخواست اعسار از پرداخت مهریه را به دادگاه ارائه دهد. دادگاه با بررسی مدارک و وضعیت مالی زوج (شامل درآمد، اموال، بدهی ها و…)، در صورت احراز اعسار، حکم به تقسیط مهریه صادر می کند. این اقساط معمولاً به صورت ماهیانه تعیین می شوند و عدم پرداخت سه قسط متوالی می تواند منجر به صدور حکم جلب شود.

مراحل مطالبه مهریه (از طریق اجرای ثبت و دادگاه)

مطالبه مهریه از دو مسیر اصلی امکان پذیر است:

1. مسیر مطالبه از طریق اجرای ثبت:
   • مزایا: این روش معمولاً سریع تر است و نیاز به پرداخت هزینه های دادرسی بالا در ابتدا ندارد. زوجه می تواند با مراجعه به دفتر ازدواجی که عقد در آن ثبت شده، درخواست صدور اجراییه کند و پس از آن به اداره ثبت اسناد و املاک مراجعه نماید.
   • معایب: در این مسیر، اداره ثبت فقط اموالی را توقیف می کند که دارای سند رسمی هستند (مانند ملک ثبت شده یا خودرو). اگر زوج اموالی به نام خود نداشته باشد یا اموال او قابل توقیف از طریق ثبت نباشد، زوجه باید به دادگاه مراجعه کند.
2. مسیر مطالبه از طریق دادگاه خانواده:
   • مراحل: زوجه می تواند مستقیماً به دادگاه خانواده مراجعه کرده و دادخواست مطالبه مهریه را ارائه دهد. دادگاه با بررسی پرونده و احضار طرفین، رأی صادر می کند.
   • مدارک لازم: مدارک اصلی شامل عقدنامه، شناسنامه، کارت ملی و در صورت وجود، مدارک اثبات تمکن مالی زوج یا لیست اموال اوست.

قوانین جدید جلب و زندان مهریه

همانطور که پیش تر اشاره شد، حکم جلب و حبس تنها برای مهریه های تا سقف ۱۱۰ سکه امکان پذیر است. اگر زوج از پرداخت مهریه یا اقساط تعیین شده توسط دادگاه امتناع کند، زوجه می تواند درخواست صدور حکم جلب او را داشته باشد. مدت زمان حبس تا زمان پرداخت مهریه یا توافق بر سر نحوه پرداخت ادامه می یابد. اما در سال های اخیر، قوه قضائیه تلاش کرده تا با تعیین اقساط منطقی و استفاده از راه حل های جایگزین، آمار زندانیان مهریه را کاهش دهد و حبس را به عنوان آخرین راهکار اعمال کند.

نکات مهم و ابهامات رایج در مورد قوانین مهریه

در کنار تمامی جزئیات قانونی، ابهامات و پرسش های رایجی نیز درباره مهریه وجود دارد که برای بسیاری از افراد دغدغه ایجاد کرده است. بررسی این نکات می تواند به درک جامع تر موضوع کمک کند.

عطف به ماسبق شدن قوانین (آیا شامل عقدهای قبلی می شود؟)

یکی از مهم ترین پرسش ها این است که آیا تغییرات احتمالی در قانون مهریه، شامل عقدهایی که در گذشته ثبت شده اند نیز می شود یا خیر؟

در اصول حقوقی، «اصل عدم عطف به ماسبق شدن قوانین» یک قاعده بنیادین است. این اصل به این معناست که قوانین جدید، فقط بر رویدادها و روابطی که پس از تصویب و لازم الاجرا شدن آن ها رخ می دهند، حاکم هستند و به گذشته سرایت نمی کنند. این اصل با هدف حفظ امنیت حقوقی و ثبات در روابط اجتماعی وضع شده است.

بنابراین، اگر «طرح ۱۴ سکه» به قانون تبدیل شود، طبق این اصل، تنها شامل عقدهایی خواهد شد که پس از تاریخ اجرای این قانون ثبت می شوند. این موضوع بدان معناست که مهریه هایی که قبل از تصویب احتمالی این قانون تعیین شده اند، همچنان بر اساس قوانین زمان خود (یعنی قانون ۱۱۰ سکه فعلی) قابل مطالبه هستند. البته، همواره احتمال دارد که در متن قانون جدید، استثنائاتی برای عطف به ماسبق شدن در موارد خاص پیش بینی شود، اما این امر باید صراحتاً در متن قانون ذکر شود و تا زمان تصویب نهایی، نمی توان با قطعیت در این باره نظر داد. تجربه قوانین مهریه در سال ۱۳۹۱ نشان داد که ممکن است پس از مدتی، با تفسیرهای قضایی یا اصلاحات بعدی، تغییراتی در نحوه اجرای آن برای عقود قبلی نیز به وجود آید؛ با این حال، در حال حاضر، اصل عدم عطف به ماسبق برقرار است و عقود گذشته تحت تأثیر این طرح (در صورت تبدیل به قانون) قرار نمی گیرند.

مهریه و ازدواج مجدد زوجه

گاهی این سوال مطرح می شود که آیا ازدواج مجدد زن پس از طلاق، بر مهریه او تأثیری می گذارد؟

بر اساس قوانین مدنی ایران، مهریه یک حق مالی است که به محض جاری شدن صیغه عقد، بر ذمه مرد مستقر می شود. این حق، با طلاق از بین نمی رود و ازدواج مجدد زن پس از طلاق، تأثیری در اصل استحقاق او برای دریافت مهریه معوقه از همسر سابقش ندارد. زوجه همچنان می تواند مهریه خود را مطالبه کند، فارغ از اینکه مجدداً ازدواج کرده باشد یا خیر. تنها استثنا در این خصوص، اگر مهریه عندالاستطاعه باشد، ممکن است تمکن مالی زوج جدید در تعیین توانایی پرداخت مهریه از همسر سابق، به صورت غیرمستقیم، مورد توجه قرار گیرد، اما این به معنای سلب حق مهریه نیست.

فوت زوجه و ارث مهریه

در صورتی که زوجه قبل از دریافت کامل مهریه خود فوت کند، مهریه او به عنوان بخشی از ترکه متوفی محسوب می شود و ورثه او حق مطالبه مهریه را خواهند داشت. سهم الارث هر یک از ورثه (شامل فرزندان، پدر و مادر و همسر) طبق قوانین ارث تعیین و به آن ها پرداخت می شود. این موضوع نشان دهنده ماهیت مالی مهریه است که حتی پس از فوت زن نیز به قوت خود باقی می ماند و به ورثه او منتقل می شود.

بررسی مالیات بر مهریه در دفترخانه

یکی از مباحث مطرح شده در طرح های پیشنهادی، لزوم پرداخت مالیات برای مهریه های بالا در زمان ثبت عقد در دفاتر اسناد رسمی است. هدف از این پیشنهاد، کنترل مهریه های نامتعارف و ایجاد تعادل بیشتر در تعیین آن است.

در صورت تبدیل این طرح به قانون، دفاتر اسناد رسمی موظف خواهند بود که قبل از ثبت عقدهایی با مهریه بالاتر از سقف معین (مثلاً ۱۴ سکه)، از زوجه گواهی پرداخت مالیات متعلقه یا معافیت مالیاتی را دریافت کنند. این به معنای آن است که اگر زوجین بخواهند مهریه ای بیش از حد مجاز تعیین کنند، زوجه باید مالیات آن را بپردازد تا سند ازدواج به طور رسمی ثبت شود. این سیاست به عنوان یک ابزار تشویقی برای تعیین مهریه های منطقی تر و همچنین یک منبع درآمدی برای دولت در نظر گرفته شده است.

مدت زمان پرداخت مهریه توسط زوج

هنگامی که زوجه مهریه خود را مطالبه می کند، اگر مهریه عندالمطالبه باشد، زوج موظف است بلافاصله آن را پرداخت کند. در صورتی که زوج توانایی پرداخت یکجای مهریه را نداشته باشد و دادخواست اعسار او پذیرفته شود، دادگاه برای او اقساطی تعیین می کند. معمولاً یک ماه پس از ابلاغ اجراییه، فرصت برای پرداخت یا ارائه دادخواست اعسار به زوج داده می شود. پس از تعیین اقساط، مرد باید طبق برنامه زمانی مشخص شده اقساط را پرداخت کند. هرگونه تأخیر یا عدم پرداخت سه قسط متوالی، می تواند به درخواست زوجه و صدور حکم جلب زوج منجر شود.

جدول مقایسه ای: قانون 110 سکه (فعلی) در مقابل طرح 14 سکه (پیشنهادی)

برای درک بهتر تفاوت ها و تأثیرات هر دو رویکرد (قانون فعلی و طرح پیشنهادی)، مقایسه ای جامع در قالب یک جدول ارائه می شود:

ویژگی	قانون ۱۱۰ سکه (فعلی)	طرح ۱۴ سکه (پیشنهادی)
وضعیت قانونی	قانون لازم الاجرا	طرح پیشنهادی (هنوز به قانون تبدیل نشده)
سقف ضمانت اجرای کیفری (حبس)	تا ۱۱۰ سکه تمام بهار آزادی	تا ۱۴ سکه تمام بهار آزادی
نحوه مطالبه بالاتر از سقف کیفری	بیش از ۱۱۰ سکه: از طریق حقوقی و با اثبات تمکن مالی زوج	بیش از ۱۴ سکه: از طریق حقوقی و با اثبات تمکن مالی زوج (بدون حبس)
قابلیت اعسار و تقسیط	وجود دارد	وجود دارد
مالیات بر مهریه	مالیات بر مهریه وجود ندارد (تاکنون)	پیش بینی مالیات پلکانی برای مهریه های بالا (مسئولیت پرداخت با زوجه)
عطف به ماسبق شدن	اصل عدم عطف به ماسبق (تنها برای عقود زمان خود)	اصل عدم عطف به ماسبق (در صورت تصویب، تنها شامل عقود جدید می شود)
هدف اصلی	حمایت از حقوق زوجه با ضمانت اجرای کیفری و مدنی	کاهش آمار زندانیان، منطقی کردن مهریه، کنترل تبعات اقتصادی

توصیه های حقوقی و عملی

با توجه به پیچیدگی های قوانین مهریه و تغییرات احتمالی، در نظر گرفتن توصیه های حقوقی و عملی می تواند به افراد کمک کند تا تصمیمات آگاهانه تر و بهتری در زندگی مشترک خود بگیرند.

برای زوجین در شرف ازدواج

• اهمیت مشاوره حقوقی پیش از عقد: قبل از امضای عقدنامه، لازم است که زوجین به صورت جداگانه یا مشترک با یک وکیل متخصص خانواده مشورت کنند. این مشاوره می تواند تمامی ابهامات مربوط به مهریه، حقوق و تکالیف طرفین را شفاف سازی کند و به جلوگیری از مشکلات آتی کمک کند.
• انتخاب مهریه متناسب با توانایی های مالی و شرایط زندگی: انتخاب مهریه ای که نه بیش از حد سنگین و نه بیش از حد ناچیز باشد، می تواند به استحکام بنیان خانواده کمک کند. مهریه ای که با توان مالی زوج متناسب باشد، از همان ابتدا، آرامش و اطمینان خاطر بیشتری را به هر دو طرف می بخشد و از تحمیل فشارهای مالی غیرمنطقی در آینده جلوگیری می کند.
• اهمیت عندالاستطاعه و تبیین آن در عقدنامه: اگر زوجین تمایل به کاهش فشار مالی احتمالی بر مرد در آینده دارند، درج قید عندالاستطاعه در عقدنامه می تواند گزینه مناسبی باشد. با این حال، باید به طور کامل درباره معنا و پیامدهای حقوقی آن آگاه باشند و تبیین شفاف آن در سند ازدواج اهمیت زیادی دارد تا از سوءتفاهم ها و اختلافات بعدی جلوگیری شود.

برای زوجینی که درگیر پرونده مهریه هستند

• لزوم دریافت مشاوره از وکیل متخصص خانواده: پرونده های مهریه معمولاً دارای پیچیدگی های حقوقی زیادی هستند. حضور یک وکیل متخصص و باتجربه در این زمینه، می تواند حقوق و منافع شما را به بهترین شکل ممکن حفظ کند و شما را در تمامی مراحل قانونی، از تنظیم دادخواست تا اجرای حکم، یاری رساند.
• حقوق و تکالیف مرد و زن در فرآیند مطالبه و پرداخت: آگاهی از حقوق و تکالیف قانونی خود، چه به عنوان مطالبه کننده (زوجه) و چه به عنوان پرداخت کننده (زوج)، ضروری است. این آگاهی به شما کمک می کند تا با اعتماد به نفس و آگاهانه در جلسات دادگاه و مذاکرات حاضر شوید و از تضییع حقوق خود جلوگیری کنید.
• راهکارهای حل اختلاف و سازش: در بسیاری از موارد، حل و فصل مسالمت آمیز اختلافات، به نفع هر دو طرف است. مشاوره با واسطه های مورد اعتماد یا مشاوران خانواده، می تواند به رسیدن به توافقاتی منجر شود که از هزینه های زمانی، مالی و روانی فرآیند قضایی بکاهد و به حفظ احترام متقابل کمک کند.

سوالات متداول

سوالات متداول

آیا قانون ۱۴ سکه مهریه رسماً تصویب شده است؟

خیر، «قانون ۱۴ سکه» به عنوان یک قانون جامع برای کل مهریه تصویب نشده است. آنچه مطرح است، «طرحی» برای کاهش سقف ضمانت اجرای کیفری مهریه از ۱۱۰ سکه به ۱۴ سکه است که هنوز به تصویب نهایی نرسیده است.

سقف مهریه قابل مطالبه در حال حاضر چند سکه است؟

در حال حاضر، سقف ضمانت اجرای کیفری (حبس) برای مهریه ۱۱۰ سکه تمام بهار آزادی است. مهریه های بالاتر از این سقف نیز قابل مطالبه هستند، اما بدون امکان حبس و تنها از طریق روش های حقوقی (مدنی) با اثبات تمکن مالی زوج.

آیا طرح ۱۴ سکه شامل عقدهای قبلی هم می شود؟

بر اساس «اصل عدم عطف به ماسبق شدن قوانین»، اگر طرح ۱۴ سکه به قانون تبدیل شود، تنها شامل عقدهایی خواهد شد که پس از تاریخ اجرای این قانون ثبت می شوند و به عقدهای گذشته سرایت نمی کند.

مسئولیت پرداخت مالیات مهریه (در طرح پیشنهادی) با کیست؟

در طرح پیشنهادی، مسئولیت پرداخت مالیات بر مهریه های بالا (بیش از سقف تعیین شده) بر عهده زوجه (دریافت کننده مهریه) گذاشته شده است.

تفاوت مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه چیست؟

مهریه عندالمطالبه یعنی زوجه هر زمان که بخواهد می تواند مهریه خود را مطالبه کند و زوج موظف به پرداخت است. مهریه عندالاستطاعه یعنی زوجه تنها زمانی می تواند مهریه خود را مطالبه کند که ثابت شود زوج توانایی مالی پرداخت آن را دارد.

اگر مرد مهریه را نپردازد، حکم جلب صادر می شود؟

بله، در صورت عدم پرداخت مهریه (تا سقف ۱۱۰ سکه) یا اقساط آن پس از تعیین توسط دادگاه، و عدم احراز اعسار زوج، زوجه می تواند درخواست صدور حکم جلب او را داشته باشد.

آیا مهریه بیش از ۱۱۴ سکه هم قابل وصول است؟

بله، مهریه هر میزانی که باشد، دین بر گردن زوج است و قابل مطالبه است. اما برای مبالغ مازاد بر ۱۱۰ سکه، امکان صدور حکم حبس وجود ندارد و مطالبه آن صرفاً از طریق توقیف اموال و با اثبات تمکن مالی زوج ممکن است.

نتیجه گیری

اطلاعات نادرست پیرامون «قانون ۱۴ سکه تصویب شد» در جامعه ایران، نگرانی های بسیاری را به وجود آورده است. حقیقت آن است که این موضوع در حال حاضر صرفاً یک «طرح پیشنهادی» برای کاهش سقف ضمانت اجرای کیفری مهریه به ۱۴ سکه است، نه یک قانون مصوب. این طرح با هدف کاهش آمار زندانیان مهریه و منطقی کردن میزان مهریه ها مطرح شده است، اما تاکنون به قانون تبدیل نشده و از این رو، قانون ۱۱۰ سکه همچنان به قوت خود باقی است و مهریه تا این سقف از ضمانت اجرای کیفری برخوردار است. برای مبالغ بالاتر، مطالبه از طریق روش های حقوقی و با اثبات توان مالی زوج ممکن است.

در این میان، آگاهی حقوقی و مشورت با وکلای متخصص اهمیت فزاینده ای پیدا می کند. هر فردی، چه در آستانه ازدواج و چه درگیر پرونده های خانوادگی، باید با دقت به قوانین موجود و تغییرات احتمالی آن توجه داشته باشد تا بتواند تصمیمات آگاهانه ای در زندگی خود بگیرد. در نهایت، هدف اصلی از تمامی این بحث ها و قوانین، حفظ بنیان خانواده، ایجاد عدالت در روابط زوجین و کاهش آسیب های اجتماعی ناشی از اختلافات خانوادگی است.