سهم پدر و مادر از دیه فرزند متاهل

سهم پدر و مادر از دیه فرزند متاهل در صورت وجود همسر و فرزندان خودِ متوفی، برای هر یک از آنها یک ششم دیه کامل است. این موضوع بر اساس قوانین ارث و دیه جمهوری اسلامی ایران تعیین می شود و نیازمند بررسی دقیق سناریوهای مختلف است تا حقوق تمامی ذینفعان به درستی مطالبه و تقسیم گردد.

درگذشت فرزند، به ویژه اگر متأهل باشد، علاوه بر غم و اندوه فراوان، مسائل حقوقی پیچیده ای را نیز برای خانواده به وجود می آورد. یکی از مهم ترین این مسائل، نحوه تقسیم دیه متوفی و تعیین سهم هر یک از وراث، به خصوص والدین است. درک صحیح قوانین مرتبط با دیه و ارث، می تواند به والدین و سایر بازماندگان در مطالبه حقوق قانونی خود و جلوگیری از سردرگمی های احتمالی کمک شایانی کند. این مقاله با هدف ارائه یک راهنمای جامع و مستند بر اساس قوانین جمهوری اسلامی ایران، به بررسی دقیق سهم پدر و مادر از دیه فرزند متاهل در سناریوهای مختلف می پردازد تا ابهامات حقوقی موجود را برطرف سازد و مسیر مطالبه دیه را روشن کند.

دیه چیست و جایگاه آن در نظام حقوقی ایران؟

پیش از ورود به جزئیات تقسیم دیه فرزند متاهل، لازم است ابتدا با مفهوم دیه و جایگاه آن در قوانین کشور آشنا شد. دیه، طبق ماده 448 قانون مجازات اسلامی، مالی است که در شرع مقدس برای جبران جنایت غیر عمدی بر نفس، اعضا و منافع یا جنایت عمدی که به هر علت قصاص ندارد، مقرر شده است. این مقدار معین، با هدف جبران خسارات بدنی و جانی ناشی از جرم تعیین می گردد.

دیه به عنوان ترکه متوفی

یکی از نکات کلیدی و حائز اهمیت، این است که دیه پس از فوت شخص، به منزله جزئی از اموال متوفی (ترکه) تلقی می شود و همانند ارث، بین ورثه قانونی وی تقسیم می گردد. ماده 452 قانون مجازات اسلامی به صراحت بیان می دارد: «دیه به نسبت سهم الارث هر یک از ورثه پرداخت می شود، مگر اینکه جنبه خصوصی دیه از طریق مصالحه یا هر طریق قانونی دیگر به نحو دیگری تعیین شود.» همچنین، ماده 868 قانون مدنی تصریح می کند که مالکیت ورثه نسبت به ترکه متوفی مستقر نمی شود مگر پس از ادای دیون و وصایای او. این بدان معناست که اگر متوفی بدهی یا تعهدات مالی (مانند مهریه) داشته باشد، ابتدا باید از محل دیه (که جزو ترکه است) این دیون پرداخت شود و سپس مابقی آن بین ورثه تقسیم گردد.

طبقات و درجات ارث: شناسایی وارثان قانونی

قانون مدنی ایران، ورثه را در سه طبقه و چند درجه تقسیم بندی می کند. این طبقات، سلسله مراتبی را ایجاد می کنند که بر اساس آن، با وجود هر یک از افراد طبقه بالاتر، افراد طبقات پایین تر از ارث (و به تبع آن، از دیه) محروم می شوند. این طبقات به شرح زیر هستند:

* طبقه اول: شامل پدر، مادر، اولاد (فرزندان) و اولادِ اولاد (نوه ها).
* طبقه دوم: شامل اجداد (پدربزرگ و مادربزرگ) و خواهر و برادر و اولاد آن ها.
* طبقه سوم: شامل اعمام و اخوال (عموها، عمه ها، دایی ها و خاله ها) و اولاد آن ها.

زوج یا زوجه (همسر) متوفی نیز، همواره در کنار سایر طبقات ارث می برند و حضورشان باعث محرومیت هیچ یک از طبقات نمی شود. تنها میزان سهم آن ها بر اساس وجود یا عدم وجود فرزند برای متوفی، متفاوت خواهد بود. درک این طبقات برای تعیین وراث قانونی و سهم هر یک از دیه، ضروری است.

ورثه اصلی فرزند متاهل فوت شده کدامند؟

هنگامی که یک فرزند متاهل فوت می کند، شناسایی ورثه اصلی که از دیه او سهم می برند، بر اساس طبقات ارث مشخص می شود. این ورثه در طبقه اول ارث قرار می گیرند و شامل موارد زیر هستند:

پدر و مادر متوفی

پدر و مادر، به عنوان ورثه طبقه اول، همواره از دیه فرزند خود سهم می برند، مگر اینکه شرایط خاصی (مانند قتل فرزند توسط والدین) پیش آید که منجر به محرومیت آن ها شود. میزان سهم هر یک از آن ها، بسته به وجود یا عدم وجود همسر و فرزندان خودِ متوفی، متفاوت خواهد بود.

همسر (زوج یا زوجه) متوفی

همسر متوفی (چه زن و چه مرد)، به عنوان وارث صاحب فرض، در تمام طبقات ارث، از دیه متوفی سهم می برد و وجود او مانع ارث بردن سایر ورثه نمی شود. سهم او نیز متناسب با وجود یا عدم وجود فرزند برای متوفی، تغییر می کند.

فرزندان متوفی

فرزندان متوفی نیز، در صورتی که در قید حیات باشند، از ورثه طبقه اول محسوب شده و از دیه پدر یا مادر خود ارث می برند. وجود فرزندان، بر میزان سهم پدر و مادر و همسر متوفی تأثیر مستقیم دارد.

اولویت بندی ورثه و محرومیت طبقات بعدی

بر اساس قوانین ارث، در صورت وجود حتی یک نفر از ورثه طبقه اول (پدر، مادر، فرزند یا نوه)، طبقات بعدی (یعنی خواهر و برادر، اجداد، عموها، عمه ها و…) از ارث (و دیه) محروم می شوند. این اصل، در تعیین ورثه و تقسیم دیه اهمیت زیادی دارد و باید با دقت مد نظر قرار گیرد تا از اشتباهات احتمالی در فرآیند تقسیم جلوگیری شود.

توضیح قانونی: بر اساس قانون مدنی ایران، «اقارب نسبی» (خویشاوندان خونی) و «اقارب سببی» (خویشاوندان ناشی از ازدواج) دو دسته اصلی ورثه هستند. دیه نیز بر اساس همین قواعد بین این اشخاص تقسیم می شود.

بررسی سناریوهای مختلف سهم پدر و مادر از دیه فرزند متاهل

درک سهم دقیق پدر و مادر از دیه فرزند متاهل، نیازمند بررسی دقیق سناریوهای مختلفی است که با توجه به وضعیت وجود همسر و فرزندانِ خودِ متوفی، متفاوت خواهد بود.

سناریو 1: فرزند متاهل دارای همسر و فرزند (فرزندان) باشد

در این حالت، که فرزند متوفی هم همسر (زوج یا زوجه) و هم فرزند (یا فرزندان) دارد، ورثه شامل پدر، مادر، همسر و فرزندان متوفی خواهند بود.

* سهم هر یک از والدین (پدر و مادر): در این سناریو، به دلیل وجود فرزند برای متوفی، سهم هر یک از پدر و مادر، «یک ششم» از کل دیه خواهد بود. این حکم مستند به ماده 891 و بند الف ماده 905 قانون مدنی است که سهم فرضی پدر و مادر را در صورت وجود اولاد برای متوفی، یک ششم تعیین می کند.
* سهم همسر (زوج یا زوجه): سهم همسر نیز بسته به جنسیت او متفاوت است:
* اگر متوفی «زن» باشد و فرزند داشته باشد، سهم شوهر «یک چهارم» از کل دیه است.
* اگر متوفی «مرد» باشد و فرزند داشته باشد، سهم همسر (زوجه) «یک هشتم» از کل دیه است.
این احکام نیز بر اساس ماده 891 و بند الف ماده 905 قانون مدنی است.
* سهم فرزندان: مابقی دیه، پس از کسر سهم پدر، مادر و همسر، بین فرزندان متوفی تقسیم می شود. طبق ماده 907 قانون مدنی، پسر دو برابر دختر از ارث (و دیه) سهم می برد.

مثال کاربردی برای سناریو 1:
فرض کنید دیه کامل انسان برای سال جاری 1,200,000,000 تومان باشد و فرزند متوفی یک مرد متاهل با یک همسر و دو فرزند (یک پسر و یک دختر) باشد.
* سهم پدر: 1/6 از 1,200,000,000 = 200,000,000 تومان
* سهم مادر: 1/6 از 1,200,000,000 = 200,000,000 تومان
* سهم همسر (زوجه): 1/8 از 1,200,000,000 = 150,000,000 تومان
* مجموع سهم والدین و همسر: 200+200+150 = 550,000,000 تومان
* باقیمانده دیه برای فرزندان: 1,200,000,000 – 550,000,000 = 650,000,000 تومان
این 650 میلیون تومان بین پسر و دختر تقسیم می شود. با توجه به نسبت 2 به 1 (پسر دو برابر دختر)، مجموع سهام فرزندان (2 سهم برای پسر + 1 سهم برای دختر) 3 سهم است.
* سهم دختر: 1/3 از 650,000,000 = 216,666,666 تومان
* سهم پسر: 2/3 از 650,000,000 = 433,333,334 تومان

سناریو 2: فرزند متاهل دارای همسر باشد اما فرزندی نداشته باشد

در این حالت، متوفی همسر دارد اما فرزندی ندارد. ورثه شامل پدر، مادر و همسر متوفی هستند.

* سهم همسر (زوج یا زوجه): در صورت عدم وجود فرزند برای متوفی:
* اگر متوفی «زن» باشد و فرزندی نداشته باشد، سهم شوهر «یک دوم» از کل دیه است.
* اگر متوفی «مرد» باشد و فرزندی نداشته باشد، سهم همسر (زوجه) «یک چهارم» از کل دیه است.
این احکام نیز مستند به ماده 891 و بند ب ماده 905 قانون مدنی است.
* سهم مادر: سهم مادر در این حالت، «یک سوم» از مابقی دیه پس از کسر سهم همسر است. این حکم بر اساس ماده 906 قانون مدنی است.
* سهم پدر: مابقی دیه، پس از کسر سهم همسر و مادر، به پدر متوفی می رسد. پدر در این حالت، به عنوان عصبه یا صاحب قرابت، سهم باقی مانده را دریافت می کند.

مثال کاربردی برای سناریو 2:
فرض کنید دیه کامل 1,200,000,000 تومان باشد و فرزند متوفی یک مرد متاهل بدون فرزند باشد.
* سهم همسر (زوجه): 1/4 از 1,200,000,000 = 300,000,000 تومان
* باقیمانده دیه: 1,200,000,000 – 300,000,000 = 900,000,000 تومان
* سهم مادر: 1/3 از 900,000,000 = 300,000,000 تومان
* سهم پدر (باقیمانده): 900,000,000 – 300,000,000 = 600,000,000 تومان

سناریو 3: فرزند متاهل فوت شده، همسر در قید حیات نباشد اما فرزند (فرزندان) داشته باشد

در این سناریو، همسر متوفی پیش از او فوت کرده یا طلاق گرفته و در زمان فوت وارث محسوب نمی شود، اما متوفی دارای فرزند (یا فرزندان) است. ورثه شامل پدر، مادر و فرزندان متوفی هستند.

* سهم هر یک از والدین (پدر و مادر): همانند سناریو 1، به دلیل وجود فرزند برای متوفی، سهم هر یک از پدر و مادر، «یک ششم» از کل دیه خواهد بود. این مستند به ماده 891 و بند الف ماده 905 قانون مدنی است.
* سهم فرزندان: مابقی دیه، پس از کسر سهم پدر و مادر، بین فرزندان متوفی تقسیم می شود. در اینجا نیز، طبق ماده 907 قانون مدنی، پسر دو برابر دختر از ارث (و دیه) سهم می برد.

مثال کاربردی برای سناریو 3:
فرض کنید دیه کامل 1,200,000,000 تومان باشد و فرزند متوفی (مرد یا زن) همسر ندارد ولی دو فرزند (یک پسر و یک دختر) دارد.
* سهم پدر: 1/6 از 1,200,000,000 = 200,000,000 تومان
* سهم مادر: 1/6 از 1,200,000,000 = 200,000,000 تومان
* مجموع سهم والدین: 200+200 = 400,000,000 تومان
* باقیمانده دیه برای فرزندان: 1,200,000,000 – 400,000,000 = 800,000,000 تومان
این 800 میلیون تومان بین پسر و دختر تقسیم می شود (نسبت 2 به 1، مجموع 3 سهم):
* سهم دختر: 1/3 از 800,000,000 = 266,666,666 تومان
* سهم پسر: 2/3 از 800,000,000 = 533,333,334 تومان

سناریو 4: فرزند متاهل فوت شده، نه همسر و نه فرزندی داشته باشد (فقط والدین در قید حیات باشند)

در این حالت، متوفی همسر و فرزندی ندارد و تنها پدر و مادرش در قید حیات هستند. در واقع، از نظر تقسیم دیه، این شرایط مشابه با فرزند مجرد است که همسر و فرزندی ندارد.

* سهم مادر: سهم مادر در این سناریو، «یک سوم» از کل دیه خواهد بود. این حکم مستند به بند ب ماده 905 قانون مدنی است که در صورت عدم وجود اولاد برای متوفی، سهم مادر را یک سوم تعیین می کند.
* سهم پدر: مابقی دیه، یعنی «دو سوم» از کل دیه، به پدر متوفی می رسد. پدر در اینجا نیز به عنوان عصبه یا صاحب قرابت، سهم باقی مانده را دریافت می کند.

مثال کاربردی برای سناریو 4:
فرض کنید دیه کامل 1,200,000,000 تومان باشد و فرزند متوفی (مرد یا زن) نه همسر دارد و نه فرزند.
* سهم مادر: 1/3 از 1,200,000,000 = 400,000,000 تومان
* سهم پدر: 2/3 از 1,200,000,000 = 800,000,000 تومان

برابری دیه زن و مرد و تأثیر آن بر سهم والدین

یکی از تغییرات مهم و مترقی در قوانین مرتبط با دیه در سال های اخیر، برابری دیه زن و مرد در حوادث رانندگی است. این موضوع به طور مستقیم بر میزان دیه پرداختی و به تبع آن، بر سهم والدین و سایر ورثه از دیه فرزندشان تأثیر می گذارد.

توضیح قانون بیمه اجباری خسارات وارد شده به شخص ثالث مصوب 1395

با تصویب قانون بیمه اجباری خسارات وارد شده به شخص ثالث بر اثر حوادث ناشی از وسایل نقلیه در سال 1395، تبصره 2 ماده 4 این قانون به صراحت بیان داشت که «دیه زن و مرد در حوادث رانندگی یکسان پرداخت می شود.» این ماده قانونی، حکم فقهی سابق مبنی بر نصف بودن دیه زن نسبت به مرد را در خصوص حوادث رانندگی لغو کرد و تکلیف شرکت های بیمه و صندوق تأمین خسارات بدنی را در این زمینه روشن نمود.

بر اساس این قانون، شرکت های بیمه موظفند خسارات بدنی وارده به زیان دیدگان حوادث رانندگی، اعم از زن و مرد، را به طور کامل بر اساس دیه کامل مرد پرداخت کنند. هرگونه مابه التفاوت دیه زن و مرد در این نوع حوادث، توسط صندوق تأمین خسارات بدنی پرداخت خواهد شد.

عدم تفاوت جنسیت فرزند متاهل در میزان دیه و سهم والدین

با توجه به این قانون، جنسیت فرزند متاهل که در اثر حادثه رانندگی فوت کرده باشد، در میزان دیه پرداختی کامل و به تبع آن در سهم والدین، تفاوتی ایجاد نمی کند. چه فرزند متوفی مرد باشد و چه زن، مبلغ دیه کامل که ورثه دریافت می کنند، یکسان خواهد بود. بنابراین، تمامی محاسبات سهم پدر و مادر و سایر ورثه که در سناریوهای پیشین ذکر شد، بر اساس دیه کامل انسان (فارغ از جنسیت متوفی) انجام می شود. این رویکرد، عدالت بیشتری را در پرداخت خسارات جانی فراهم آورده است.

تفاوت سهم والدین از دیه فرزند مجرد و متاهل

تفاوت اصلی در سهم والدین از دیه فرزند، به وضعیت تأهل و وجود یا عدم وجود همسر و فرزندانِ خودِ متوفی بازمی گردد.

* فرزند مجرد: اگر فرزند متوفی مجرد باشد و همسر و فرزندی از خود نداشته باشد، سهم مادر از کل دیه یک سوم و سهم پدر دو سوم از کل دیه خواهد بود. این تقسیم بندی ناشی از عدم وجود وارثان فرضی درجه اول (فرزندان متوفی) و همسر است که سهم الارث والدین را افزایش می دهد.
* فرزند متاهل: در مورد فرزند متاهل، وضعیت پیچیده تر است و همانطور که در سناریوهای بالا توضیح داده شد، بسته به وجود یا عدم وجود همسر و فرزندان متوفی، سهم والدین متغیر خواهد بود. در اکثر مواقع و در صورت وجود همسر و فرزندان، سهم هر یک از والدین یک ششم از کل دیه است.

جدول زیر می تواند یک مقایسه اجمالی و واضح برای درک بهتر این تفاوت ها ارائه دهد:

حالت فرزند	وضعیت ورثه دیگر	سهم پدر از دیه	سهم مادر از دیه
مجرد (بدون همسر و فرزند)	—	دو سوم	یک سوم
متاهل (با همسر و فرزند)	همسر و فرزندان در قید حیات	یک ششم	یک ششم
متاهل (با همسر، بدون فرزند)	همسر در قید حیات	باقیمانده پس از سهم همسر و مادر	یک سوم از باقیمانده پس از سهم همسر
متاهل (بدون همسر، با فرزند)	فرزندان در قید حیات	یک ششم	یک ششم
متاهل (بدون همسر و فرزند)	—	دو سوم	یک سوم

این جدول نشان می دهد که وجود همسر و به خصوص فرزند برای متوفی متاهل، به طور قابل توجهی سهم والدین را از دیه کاهش می دهد، چرا که این افراد دارای سهم فرضی مشخصی از ترکه (و دیه) هستند و اولویت دارند.

نحوه مطالبه و دریافت دیه توسط والدین و سایر ورثه

مطالبه و دریافت دیه، به ویژه در موارد فوت، فرآیندی قانونی است که نیازمند طی مراحل مشخصی است. ورثه متوفی، از جمله پدر و مادر، باید این مراحل را با دقت پیگیری کنند.

مراحل کلی قانونی

فرآیند مطالبه دیه معمولاً با وقوع حادثه و فوت آغاز می شود و مراحل اصلی آن به شرح زیر است:

1. شکایت و تشکیل پرونده: در صورت فوت ناشی از جرم (عمدی یا غیرعمدی)، ورثه قانونی متوفی یا اولیای دم باید شکایت خود را در دادسرا مطرح کنند. این شکایت منجر به تشکیل پرونده کیفری می شود.
2. ارجاع به پزشکی قانونی: برای تعیین علت دقیق فوت و تأیید آن، جسد متوفی به پزشکی قانونی ارجاع داده می شود تا گواهی فوت و علت آن صادر شود.
3. تحقیقات قضایی: دادسرا تحقیقات لازم را در خصوص نحوه وقوع جرم، مقصر یا مقصرین حادثه و سایر جزئیات انجام می دهد.
4. صدور قرار نهایی: پس از تکمیل تحقیقات، دادسرا قرار جلب به دادرسی یا قرار منع تعقیب (در صورت عدم احراز جرم) را صادر می کند. در صورت صدور قرار جلب به دادرسی و ارسال پرونده به دادگاه، دادگاه پس از بررسی، حکم مقتضی (از جمله محکومیت به پرداخت دیه) را صادر خواهد کرد.

نقش بیمه شخص ثالث در پرداخت دیه

در بسیاری از حوادث منجر به فوت (به ویژه حوادث رانندگی)، شرکت بیمه شخص ثالث نقش مهمی در پرداخت دیه ایفا می کند. قانون بیمه اجباری خسارات وارد شده به شخص ثالث، رانندگان را ملزم به داشتن بیمه شخص ثالث می کند و این بیمه، دیه فوت و جراحات وارده به اشخاص ثالث را پرداخت می نماید. ورثه می توانند با ارائه مدارک لازم به شرکت بیمه، مستقیماً دیه را از آن شرکت دریافت کنند.

اهمیت دریافت گواهی انحصار وراثت و مدارک لازم

برای تقسیم قانونی دیه بین ورثه، دریافت گواهی انحصار وراثت ضروری است. این گواهی سندی رسمی است که توسط شورای حل اختلاف صادر می شود و نام و مشخصات تمامی ورثه قانونی متوفی و سهم الارث هر یک را تعیین می کند. بدون این گواهی، امکان تقسیم و دریافت دیه به صورت قانونی وجود نخواهد داشت.

مدارک لازم برای مطالبه دیه و گواهی انحصار وراثت معمولاً شامل موارد زیر است:

* گواهی فوت متوفی
* شناسنامه و کارت ملی متوفی و تمامی ورثه
* عقدنامه دائم متوفی (در صورت تأهل)
* استشهادیه محضری (در برخی موارد برای تأیید ورثه)
* گواهی عدم وراثت طبقات بالاتر (در صورت نبود ورثه طبقه اول)
* کروکی تصادف (در حوادث رانندگی)
* مدارک پزشکی قانونی

مسائل حقوقی مهم و نکات تکمیلی در مورد دیه فرزند متاهل

در کنار تقسیم بندی اصلی دیه، برخی مسائل حقوقی دیگر نیز می توانند بر فرآیند و میزان دریافت دیه فرزند متاهل تأثیرگذار باشند که توجه به آن ها ضروری است.

تأثیر بدهی ها و مهریه متوفی بر دیه

همانطور که پیش تر اشاره شد، دیه متوفی جزو ترکه او محسوب می شود. بر اساس ماده 868 قانون مدنی، مالکیت ورثه نسبت به ترکه، پس از ادای دیون و وصایا مستقر می شود. این بدان معناست که اگر فرزند متوفی بدهی هایی داشته باشد (مانند وام، قرض، یا مهریه همسرش)، ابتدا باید این دیون از محل دیه (که جزو ترکه است) پرداخت شود. سپس، مابقی دیه بین ورثه تقسیم خواهد شد. این مسئله، به ویژه در مورد مهریه زوجه متوفی، می تواند مبلغ قابل توجهی از دیه را به خود اختصاص دهد و بر سهم نهایی والدین تأثیر بگذارد.

وضعیت جنین در تقسیم دیه

در مواردی که متوفی (به خصوص زن) در زمان فوت باردار بوده و نطفه جنین قبل از فوت او منعقد شده باشد، اگر جنین زنده به دنیا بیاید (حتی اگر بلافاصله پس از تولد فوت کند)، از دیه متوفی سهم می برد. سهم جنین از دیه به عنوان یک وارث بالقوه، باید در محاسبات انحصار وراثت و تقسیم دیه لحاظ شود. این موضوع نیازمند ارائه مدارک و گواهی های لازم از پزشکی قانونی و ثبت احوال است.

نقش وکیل متخصص در پرونده های دیه

پرونده های مربوط به دیه، به دلیل ماهیت حقوقی و جزئیات قانونی فراوان، می توانند بسیار پیچیده باشند. از تعیین ورثه، محاسبه دقیق سهم هر یک، پیگیری مراحل قضایی، تا دریافت دیه از بیمه یا صندوق تأمین خسارات بدنی، تمامی این مراحل نیازمند دانش حقوقی تخصصی است.

توصیه حقوقی: کمک گرفتن از یک وکیل متخصص در امور دیه و ارث، می تواند به طور قابل توجهی روند پرونده را تسریع بخشد، از بروز اشتباهات حقوقی جلوگیری کند و اطمینان حاصل نماید که تمامی حقوق قانونی ورثه به درستی مطالبه و دریافت می شود. وکیل می تواند نقش راهنما و مدافع حقوقی را در تمامی مراحل ایفا کند.

محرومیت از ارث دیه در صورت قتل

یکی از موارد مهمی که می تواند بر سهم ورثه از دیه تأثیر بگذارد، موضوع محرومیت از ارث است. اگر عامل فوت فرزند متاهل، یکی از ورثه (مثلاً یکی از والدین یا همسر) باشد، او از دیه فرزندش سهمی نخواهد برد. این حکم، بر اساس اصول فقهی و قوانین مدنی و کیفری ایران است و با هدف جلوگیری از سوءاستفاده و رعایت عدالت وضع شده است. در چنین مواردی، سهم فرد محروم شده، بر اساس قواعد ارث، به سایر ورثه تقسیم خواهد شد.

نتیجه گیری

مسئله سهم پدر و مادر از دیه فرزند متاهل، ابعاد حقوقی و عاطفی پیچیده ای دارد. همانطور که بررسی شد، میزان این سهم به فاکتورهای متعددی از جمله وجود همسر و فرزندانِ خودِ متوفی بستگی دارد و بر اساس طبقات و درجات ارث در قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران تعیین می شود. در بیشتر سناریوها، و در صورت وجود همسر و فرزندان برای متوفی، سهم هر یک از پدر و مادر یک ششم دیه کامل است. همچنین، برابری دیه زن و مرد در حوادث رانندگی، موجب یکسان شدن مبلغ دیه کامل فارغ از جنسیت متوفی شده است.

در تمامی مراحل مطالبه و تقسیم دیه، آگاهی از قوانین، در دست داشتن مدارک معتبر و دریافت گواهی انحصار وراثت، از اهمیت بالایی برخوردار است. با توجه به ظرافت ها و جزئیات حقوقی موجود در این حوزه، از جمله تأثیر بدهی ها و مهریه متوفی بر دیه یا وضعیت جنین، همواره توصیه می شود که ورثه از مشاوره و کمک وکلای متخصص در امور دیه و ارث بهره مند شوند. این اقدام نه تنها روند را تسریع می بخشد، بلکه تضمین کننده احقاق حقوق تمامی ذینفعان به شیوه ای عادلانه و قانونی خواهد بود.